|
HAEMANGIOOM |
 |
WAT IS EEN HAEMANGIOOM ?
Kort
gezegd is een haemangioom een goedaardig
bloedvatgezwel. Het ontstaat door vermeerdering
van kleine bloedvaatjes, de zogenoemde
capillairen. Deze bloedvaatjes zijn onrijp (als
van een foetus) en vormen een kluwen, waar het
bloed vrij traag doorheen stroomt. Niemand weet
precies hoe de ontwikkeling van deze zwellingen
op gang komt.
 |
 |
 |
| haemangioom |
haemangioom |
haemangioom |
Ontbrekende hormonen
Aangezien
haemangiomen meestal ontstaan in de periode
direct na de geboorte, bestaat het vermoeden dat
er hormonen ontbreken, die in de baarmoeder via
de placenta van moeder naar kind gaan. Na de
geboorte worden deze hormonen nog niet door de
pasgeborene zelf aangemaakt. Men noemt de
aandoening ook wel een aardbei- of frambozenvlek
of caverneus haemangioom. Het gebruik van al die
namen kan tot verwarring leiden; wij gebruiken
daarom: haemangioom.
Verschillende haemangiomen
10% Van alle
baby's heeft een haemangioom, soms zelfs
meerdere. Afhankelijk van de plaats waar ze zich
bevinden, zien haemangiomen er verschillend uit:
vlak aan de oppervlakte van de huid lijken
ze op een aardbei.
diep onder de huid, in
spier of klier zie je meer een zwelling, die
blauw doorschemert.
vaak zie je een
combinatie van een diep- en een oppervlakkig
gelegen haemangioom.
De kleur van
het haemangioom hangt af van de snelheid,
waarmee het bloed erdoor stroomt: rood als het
bloed snel stroomt (bij opwinding, warmte),
blauw als het bloed langzamer stroomt. Bij
hoesten, huilen of persen kan het haemangioom
opzwellen en blauwer worden.
In
rust kan een haemangioom samen te drukken zijn
tot de helft van de omvang. Laat je het weer los
dan vult het zich, zoals een spons water
opzuigt, en krijgt het weer de oude grootte. Dit
is volkomen normaal. Haemangiomen kunnen overal
op het lichaam voorkomen, maar vervelend genoeg
komen ze het meest voor in het hoofd-halsgebied.
Waarom is niet bekend.
ONTSTAAN VAN HAEMANGIOMEN
Haemangiomen zijn zelden bij de
geboorte al aanwezig, hoe ze ontstaan is niet
bekend. Soms zie je een bleke of rode vlek op de
plaats waar het haemangioom zal ontstaan.
Negentig procent ontstaat in de eerste maand na
de geboorte, de rest in de volgende vijf
maanden.
Naast elkaar gelegen,
framboosachtig zwellinkjes kunnen samenvloeien
tot een grote vlek. De uiteindelijke grootte is
meestal 6 maanden na het ontstaan bereikt.
Baby's kunnen meerdere kleine haemangiomen
krijgen. Deze kunnen ook erg groot worden (tot
wel 25 cm doorsnede).
Elk kind kan
een haemangioom krijgen. Meisjes en te vroeg
geboren baby's hebben een grotere kans.
Haemangiomen zijn niet erfelijk, dus een volgend
kind in de familie heeft geen verhoogde kans een
haemangioom te krijgen.
Er is geen
enkele aanwijzing dat gebeurtenissen in de
zwangerschap te maken hebben met het ontstaan
van haemangiomen.
HOE
VERLOOPT HET ZIEKTEBEELD ?
Als een haemangioom
zichtbaar is, breekt er een periode van groei
aan. Deze groei kan snel of langzaam zijn. Het
is onmogelijk in een vroeg stadium te
voorspellen hoe groot een haemangioom zal
worden. Na zes maanden gaan bijna alle
haemangiomen terug in grootte. Uiteindelijk
verdwijnt 95% van de haemangiomen min of meer
volledig. Het maakt niet uit of ze diep of
oppervlakkig liggen, noch waar ze liggen.
Een algemene regel is:
bij 20% van de
kinderen is het haemangioom weg op de leeftijd
van 2 jaar;
bij 40% van de kinderen is het
haemangioom weg op de leeftijd van 4 jaar;
bij 70% van de kinderen is het haemangioom weg
op de leeftijd van 7 jaar.
Helaas
is niet 100% weg op de leeftijd van 10 jaar. Bij
haemangiomen op neus, oog en lippen blijft vaak
een restzwelling bestaan. Ook op andere plaatsen
kan dit gebeuren. Een 'laat' verdwijnend
haemangioom heeft een grotere kans onvolledig te
verdwijnen. Medisch ingrijpen kan de
restverschijnselen verminderen.
De
eerste tekenen van het verdwijnen van het
haemangioom zijn het zachter worden en het
verschijnen van grijze plekjes. Deze grijze
plekjes vloeien samen en de massa van het
haemangioom neemt af. Meestal blijft een kleine
verlittekening zichtbaar: de huid lijkt op
sigarettenpapier en je ziet oppervlakkige
vaatjes.
COMPLICATIES
Bloedingen en wondjes
Oppervlakkige -
meestal grote - haemangiomen willen wel eens
gaan bloeden. Dit kan behoorlijk lang aanhouden
(het kan wel een uur doorsiepelen). Het
bloedverlies lijkt erger dan het is en is zelden
alarmerend. Dichtdrukken kan helpen, maar je
moet dit wel minstens 10 minuten volhouden.
Slecht genezende wondjes komen gelukkig maar
zelden voor, en dan vooral bij haemangiomen die
bij de anus of de schaamlippen zitten. Het
passeren van ontlasting en urine doet dan pijn.
Omdat slecht genezende wondjes littekens kunnen
veroorzaken is het raadzaam spoedig naar een
arts te gaan, vooral als het gaat om wondjes op
oren en neus.
Haemangiomen kunnen
op verschillende plaatsen complicaties
veroorzaken:
Inwendige haemangiomen
Haemangiomen kunnen niet alleen op de huid, maar
ook in de inwendige organen optreden, zoals
bijvoorbeeld longen, blaas en spieren. Soms zijn
er complicaties, afhankelijk van waar ze zitten,
meestal gaan ze onopgemerkt voorbij. Kinderen
met meer dan drie haemangiomen worden op interne
complicaties onderzocht.
Kasabach-Merritt
syndroom
Heel zelden treden er complicaties
op in de bloedstolling. Meestal gaat het om
grote,diep gelegen haemangiomen. Zij onttrekken
dan uit het bloed deeltjes, die belangrijk zijn
voor de bloedstolling. De eerste tekenen zijn
een bloeding en/of bloeduitstorting in de buurt
van een haemangioom.
Problemen met het
gezichtsvermogen
Een haemangioom, dat in het
eerste levensjaar het oog - ook al is het
slechts voor een paar dagen - afsluit, kan het
gezichtsvermogen voor altijd beschadigen en o.a.
leiden tot een 'lui' oog. Een oog dat niet meer
geopend kan door een haemangioom, is altijd een
spoedgeval. Ook als een haemangioom het oog niet
geheel afsluit kan het gezichtsvermogen erdoor
beïnvloed worden o.a. doordat er meer druk op de
oogbol ontstaat.
Luchtwegobstructie
Een
haemangioom diep in de nek kan op de luchtwegen
drukken. Er ontstaat dan een bemoeilijkte
ademhaling, o.a. herkenbaar aan snurken en
piepen bij het ademen. Een aangedane neus kan
bij pasgeboren baby's problemen geven, omdat zij
alleen door hun neus ademen.
Gehoor
Soms
raakt de uitwendige gehoorgang verstopt door een
haemangioom. Op dat moment zal het gehoor wat
minder zijn, maar op den duur heeft dit geen
nadelig effect op het horen.
Bemoeilijkte
voeding
Haemangiomen in de mondholte en neus
kunnen het doorslikken van eten en drinken
bemoeilijken.
Hartfalen
Soms is de
hoeveelheid bloed die door het haemangioom
stroomt zo groot, dat het hart de andere organen
niet goed van bloed kan voorzien. Deze ernstige
complicatie komt gelukkig zelden voor, alleen
bij baby's met meerdere of grote haemangiomen.
Bij alle bovengenoemde complicaties neemt u
contact op met uw huisarts of kinderarts, zij
sturen u door naar de oogarts, dermatoloog of de
plastisch chirurg. Heel ernstige complicaties
worden behandeld in een ziekenhuis met een
intensive-care voor kinderen.
BEHANDELING VAN HAEMANGIOMEN
Als er geen
complicaties zijn en het uiterlijk niet al te
erg ontsierd is, is het beter te wachten tot de
plek vanzelf verdwijnt. Het is echter raadzaam
haemangiomen in de groeifase goed te
controleren, zeker als ze op problematische
plaatsen liggen. Als een haemangioom zweert of
voortdurend bloedt, de ademhaling, voeding of
het zien beïnvloedt of op een cosmetisch
ontsierende plaats ligt, moet behandeling
overwogen worden.
De laatste jaren worden
haemangiomen meestal behandeld met
propanololdrank. Oppervlakkige kleine
haemangiomen kunnen ook met propanololgel worden
ingesmeerd.
Andere behandelingen zijn het
innemen van corticosteroïden
(prednison) of het inspuiten van corticosteroïden in het
haemangioom. Ook interferon, laserbehandeling,
chirurgische verwijdering en embolisatie
(dichtmaken van vaten) worden toegepast. Sinds
de introductie van propanolol zijn deze andere
behandelingen zelden nog nodig.
Interferon kan effectief zijn tegen
haemangiomen, maar heeft flink wat bijwerkingen,
zoals griepsymptomen, leverstoornissen en
verandering van de witte bloedlichaampjes.
Laserbehandeling heeft effect in een vroeg
stadium, als het haemangioom nog plat is, en bij
zweren. Ook kan een laserbehandeling de
haarachtige vaatjes doen verdwijnen als het
haemangioom weg is. Chirurgische behandeling kan
worden overwogen bij bijvoorbeeld zweren of als
ooglidzwellingen niet verdwijnen.
Embolisatie heeft alleen zin vlak voor een
operatie en soms bij het Kasabach-Merritt
syndroom. Het resultaat is van zeer korte duur,
omdat andere vaten de bloedvoorziening van het
haemangioom overnemen.
Invloed op
het kind
Of het hebben van een
haemangioom het gedrag en de emoties van een
kind beïnvloedt is natuurlijk moeilijk te
zeggen. Heel veel hangt af van de
persoonlijkheid van het kind. Is het
bijvoorbeeld gevoelig van aard of trekt het zich
veel aan van anderen. Over het algemeen zijn
kinderen niet zoveel met hun uiterlijk bezig tot
ze een jaar of vier zijn.
Directe omgeving
Als ouders en
familie niet al te ontdaan zijn van het
haemangioom en het niet constant een onderwerp
van gesprek is, zal het kind er niet teveel
onder lijden. Reageert de omgeving met stress
en aandacht, dan zal het kind zich van de
afwijking bewust worden en problematischer
reageren.
Schoolgaan
Als het kind de basisschoolleeftijd heeft en
er problemen ontstaan in het omgaan met het
haemangioom, moet u contact opnemen met de
leerkracht. In een eerder stadium kunt u dat ook
doen met de leidster van peuterzaal of crèche.
Het blijkt namelijk dat een deel van het
probleem is opgelost als er informatie gegeven
wordt aan de leerkrachten, andere ouders en
medeleerlingen. Uitleggen helpt bij het begrip
voor wat een haemangioom is.
|
