|
SPROETEN |
 |
WAT ZIJN SPROETEN
?
Sproeten zijn goedaardige
lichtbruine tot donkerbruine vlekjes, meestal in
het gezicht of op zonbeschenen plekken, die
ontstaan onder invloed van zonlicht.
Ze ontstaan vooral bij personen met een licht
huidtype, wat vaak samengaat met het hebben van
blond haar of rood
haar. Het begint al op de
kinderleeftijd, vanaf het moment dat kinderen
buiten gaan spelen. Sproeten ontstaan omdat de
pigmentcellen in de huid als reactie op zonlicht
pigment beginnen aan te maken. Sproeten ontstaan
daarom vooral in de zomer, en in de winter trekken ze
weer weg. Sproeten kunnen familiair voorkomen.
Dat heeft natuurlijk ook te maken met huidtype
en haarkleur, maar er zijn families die heel
veel sproeten hebben. De medische naam voor
sproeten is efeliden
of epheliden, en in het Engels heten het freckles.
 |
 |
| sproeten |
sproeten |
ZIJN SPROETEN GEVAARLIJK ?
Sproeten zijn
niet gevaarlijk, het zijn goedaardige
pigmentvlekjes, en ze kunnen niet overgaan in
huidkanker. Wel is het hebben van veel sproeten
een teken dat de huid veel aan zon is
blootgesteld, en het is de vraag of dat wel zo
verstandig is als je een licht huidtype met
blond of rood haar hebt. Want bij een licht
huidtype kun je makkelijk verbranden en
zonneschade oplopen. Met als gevolg veroudering
van de huid en kans op huidkanker op latere
leeftijd. Sproeten kunnen worden voorkomen door
de huid goed te beschermen tegen de zon
(insmeren met zonnebrandcrèmes). Vooral bij
kinderen is dat verstandig. Tegenwoordig doet
men wat minder paniekerig over de schadelijke
effecten van de zon, zonlicht heeft ook vele
positieve effecten. Waar het om gaat is dat men
moet proberen om niet te verbranden.
Als
er extreem veel pigmentvlekjes zijn, over het
hele lichaam, dan kan het ook zijn dat het geen
sproeten zijn maar lentigines. Lentigines zijn
een andere soort pigmentvlekken, ze ontstaan
vaak op latere leeftijd en ze kunnen familiair
voorkomen of onderdeel zijn van een syndroom met
pigmentafwijkingen.
WAT IS HET
VERSCHIL TUSSEN SPROETEN (EPHELIDEN), LENTIGINES
EN MOEDERVLEKKEN ?
Soms zijn die
huidafwijkingen moeilijk van elkaar te onderscheiden, een bruin vlekje kan zowel een
sproet, een
lentigo of een moedervlek zijn.
Onder de microscoop zijn de verschillen wel te
zien. Bij een sproet is het aantal pigmentcellen
in de huid normaal, ze maken alleen meer pigment
aan. Bij een lentigo (meervoud lentigines) zijn
er meer pigmentcellen en ze bevatten ook meer en
grotere pigmentkorrels. De pigmentcellen liggen
wel op hun normale plaats, gelijkmatig verdeeld
over de onderste laag van de opperhuid. En bij
een moedervlek zijn er meer pigmentcellen, en ze
liggen ongelijkmatig verdeeld in klontjes onder
de huid.
Sproeten
zitten vaak in het gelaat en zijn makkelijk te
herkennen, de meeste mensen weten wel hoe
sproeten er uit zien. Ze worden donkerder in de
zon en lichter in de winter.
Lentigines zijn bruine vlekjes die
ook toenemen onder invloed van zonlicht, in de
loop van het leven komen er steeds meer, maar ze
trekken niet weg. De variant met meerdere kleine
pigmentvlekken die vanaf de puberteit toenemen
wordt lentigo simplex genoemd. Er bestaat ook
een variant waarbij er op oudere leeftijd (> 50
jaar) één bruine vlek ontstaat, meestal in het
gezicht of op de handrug, en dat wordt
lentigo
solaris of lentigo senilis (ouderdomsvlek,
levervlek) genoemd.
Moedervlekken
nemen ook toe met het ouder worden en ze kunnen
alle kleuren hebben van huidkleurig tot zwart,
en diverse maten, en ze zijn vaak ook verheven
of bolrond. Maar een moedervlek kan ook alleen
een lichtbruine vlek zijn en is dan op het oog
niet te onderscheiden van een lentigo of sproet.
 |
 |
 |
| sproeten |
lentigines |
moedervlekken |
HOE WORDT DE DIAGNOSE GESTELD ?
De diagnose
wordt gesteld op het klinisch beeld. Het is niet
nodig om een huidbiopt af te nemen.
HOE WORDEN SPROETEN BEHANDELD ?
Sproeten hoeven niet te worden behandeld, want
het gaat niet om een huidziekte of een
afwijking, maar om een natuurlijk fenomeen, een
tijdelijke reactie van de huid op blootstelling aan
zonlicht. Sproeten worden
meestal ook niet als een probleem gezien, maar horen nu eenmaal bij blond-
en rood-harigen. Ze worden eerder beschouwd als een beauty sign (één van de
klassieke 7 schoonheden van de vrouw). Eventueel kan men de huid beschermen
tegen de zon met goede zonnebrandcrèmes, of de
volle zon mijden. Bij zeer veel sproeten die als storend worden ervaren
kan eventueel worden behandeld met een pigment laser. Camoufleren kan ook.
|
