|
SPRUW (CANDIDA INFECTIE VAN DE MONDHOLTE) |
 |
WAT IS SPRUW ?
Spruw is een
schimmelinfectie van de mondholte, veroorzaakt
door de schimmel Candida albicans. Het komt
vooral voor bij pasgeborenen, meestal bij
kinderen jonger dan zes weken oud die
borstvoeding krijgen. De baby raakt meestal
besmet via de tepel van de moeder. De schimmel
veroorzaakt witte plekken op de tong van de baby
en op andere plaatsen in de mond. Het ziet er
uit als een wittig laagje maar het is er niet
zomaar af te krijgen. Spruw is onschuldig en
gaat meestal vanzelf weer over, alleen als het
klachten veroorzaakt moet het behandeld worden.
HOE RAAKT DE BABY BESMET ?
Al
direct na de geboorte komt de baby in contact
met allerlei schimmels en bacteriën, van de
ouders en van verzorgers, en die nestelen zich
op de huid en in de mond. Dat is niets
bijzonders. Ook de schimmel Candida is niets
bijzonders, bij de meeste ouders komt die als
normale bewoner voor op de huid en op
slijmvliezen, zonder klachten te veroorzaken.
Pasgeboren kinderen kunnen worden besmet
door bijvoorbeeld spenen of tepels waar de gist
op voorkomt. Moedermelk is een ideale
voedingsbodem voor Candida, omdat er veel
melksuikers in zitten. Candida kan zich nestelen
op de huid rond de tepels die vaak continu
vochtig is door lekkage van moedermelk tijdens
en tussen voedingen.
HOE ZIET SPRUW
BIJ PASGEBORENEN ER UIT ?
Verschijnselen
bij het kind
Er zit een wit of witgrijs
laagje op de tong of op het verhemelte. Dit
laagje wordt ook wel een 'beslag' genoemd, en
het is er niet zo maar af te vegen. Soms is de
mondholte ook rood en geïrriteerd. Meestal heeft
het kind nergens last van en gaat het vanzelf
over. Maar spruw kan problemen veroorzaken bij
de borstvoeding. Als de mondholte teveel
geïrriteerd is door de infectie drinkt het kind
onrustig, maakt een klakkend geluid tijdens het
drinken, laat herhaaldelijk de borst los of
weigert zelfs de borst. Soms is er tevens een
hardnekkige luieruitslag.
 |
| spruw |
Verschijnselen bij de
moeder:
Als het kind spruw heeft kan de
moeder een schimmelinfectie hebben van de tepels
en de huid daar omheen. Dit kan de volgende
klachten veroorzaken: Het voeden is erg
gevoelig. De tepels zijn branderig, kunnen
jeuken en vertonen soms schilfering of kloofjes.
De huid van de tepel en tepelhof die in contact
komt met de mond van de baby kan roze tot rood
zijn en wat glanzen. Bij een donkere huid kunnen
tepel en tepelhof lichter van kleur worden.
Moeders geven vaak aan dat in hun borst
speldenprikken te voelen zijn of een stekende
pijn tijdens en na de voeding. De klachten
kunnen enkelzijdig of dubbelzijdig voorkomen.
Het komt ook voor dat een moeder wel een
schimmelinfectie heeft maar daar helemaal niets
van merkt.
HOE WORDT DE DIAGNOSE
GESTELD ?
De diagnose wordt gesteld op
het klinisch beeld, op hoe het er uit ziet. Bij
twijfel kan er eventueel een kweek worden
afgenomen (schimmelkweek), of er kan wat
schraapsel van de tong of van de huid onder de
microscoop worden bekeken om te zien of er
schimmeldraden in zitten.
HOE WORDT
SPRUW BEHANDELD ?
Vaak gaat spruw bij de
baby en candida infectie van de borst vanzelf
over en is behandeling niet nodig. Behandeling
is wel nodig als het de borstvoeding verstoort
door pijnklachten bij de moeder (pijnlijke
tepels) of onrustig drinken door de baby. De
behandeling bestaat uit hygiënische maatregelen
en behandeling van moeder en kind met
anti-schimmel zalven.
Behandeling van
het kind:
De baby wordt behandeld door 4 keer
per dag, of na elke borstvoeding de mondholte in
te smeren met een anti-schimmel product. Voor
baby's jonger dan 4 maanden wordt meestal
nystatine orale suspensie gebruikt (4 x per dag
of na elke borstvoeding 1 ml verdelen over de
mondholte, maximaal 8 ml per dag). Voor baby's
vanaf 4 maanden wordt meestal Daktarin
(miconazol) orale gel gebruikt. Aanbrengen na
elke borstvoeding en zonodig tussendoor (4 x per
dag ¼ maatlepel (= 1.25 ml). De gel met een
schone vinger goed uitsmeren over de hele
mondholte, niet te veel anders kan de zuigeling
zich verslikken of kan de luchtpijp verstopt
raken.
Als de klachten verdwenen zijn,
behandel dan nog 1 week langer door voor de
zekerheid.
Behandeling van de moeder:
De schimmelinfectie van de borst wordt behandeld
met een lokale anti-schimmelzalf zoals
Daktarin
(miconazol) zalf. Na elke borstvoeding (2-4 x
per dag) de zalf dun aanbrengen op en rond de
tepels, daarvoor eerst de tepels goed afspoelen
en afdrogen. Voor de borstvoeding tepels
schoonmaken omdat sommige zalven bitter smaken -
de baby drinkt dan niet. Bij hele ernstige
schimmelinfectie van de borst kunnen ook
anti-schimmelmiddelen in tabletvorm worden
gebruikt zoals Diflucan (fluconazol).
Hygiënische maatregelen:
Spoel de borsten af
met schoon water en houd ze zo goed mogelijk
droog. Drogen aan de lucht helpt ook. Gebruik
schone zoogkompressen om de tepelhuid droog te
houden. Zoogkompressen zijn zachte absorberende
kompressen die in de BH worden gedaan en de
tepels droog houden. Ze bestaan in uitwasbare
varianten en wegwerpvarianten en zijn te koop
bij de drogist of apotheek. Was beha’s,
zoogkompressen en 'spuugdoekjes' op 60 °C. Was
de handen goed voor de voeding en na het
verschonen van luiers. Gebruik schone handdoeken
of keukenpapier. Kook fopspenen, kolfonderdelen
en flessen dagelijks uit. Vervang spenen
wekelijks. Houd speelgoed dat in het mondje van
de baby komt schoon. Bewaar oude afgekolfde melk
niet, kan verontreinigd zijn. Zorg er voor dat
de huid van de tepels niet beschadigd wordt. Dit
kan gebeuren door verkeerd aanleggen van de baby
of door blootstelling aan vocht, warmte,
broeien, tepelvormers en tepelbeschermers
(tepelhoedjes).
WAT ZIJN DE
VOORUITZICHTEN ?
De spruw bij de baby
gaat na enkele dagen tot weken over en komt dan
niet meer terug. De schimmel gaat nooit helemaal
weg, want Candida is een normale bewoner van de
mondholte. Maar er ontstaat een nieuw evenwicht,
het beslag verdwijnt en de klachten verdwijnen.
SPRUW (CANDIDA INFECTIE VAN DE
MONDHOLTE) BIJ VOLWASSENEN
Ook
volwassenen kunnen spruw (orale candida
infectie) krijgen. Dat gebeurt meestal als het
evenwicht verstoord raakt. Candida infectie van
de mondholte bij volwassenen ontstaat vaak bij
een verminderde weerstand (door afweer
onderdrukkende geneesmiddelen, chemotherapie,
HIV, of stress), na een antibiotica kuur, bij
suikerziekte (diabetes), en tijdens de
zwangerschap en de bevalling. De behandeling van
spruw bij volwassenen bestaat ook uit
anti-schimmel middelen, zoals Daktarin
(miconazol) orale gel (4 x per dag ½ tot 1
maatlepel (2.5-5 ml) gel zolang mogelijk in mond
houden, dan doorslikken). Als dit onvoldoende
helpt worden antischimmel middelen om in te
nemen voorgeschreven zoals itraconazol capsules, Nystatine suspensie, of
Diflucan (fluconazol) tabletten.
|
