CHRONISCHE MUCOCUTANE CANDIDIASIS home ICD10: B37.2

Chronische mucocutane candidiasis (CMC) is een congenitaal primair immuundeficiëntie syndroom, gekenmerkt door een verhoogde gevoeligheid voor Candida en dermatofyten infecties van huid en slijmvliezen. Het is niet één monogenetisch syndroom, er zijn verschillende genetisch bepaalde afwijkingen van het immuunsysteem die deze verhoogde gevoeligheid kunnen veroorzaken, o.a. mutaties in CARD9, STAT1, ACT1, IL-17F, IL-17RA, IL17RC, AIRE, IL12B, IL12RB1, en RORC. Met name IL-17 lijkt de belangrijke factor te zijn. Er worden steeds meer genmutaties gevonden. Patiënten met chronische mucocutane candidiasis hebben vaak recidiverende schimmelinfecties van de huid, nagels, of mucosa. Ook ernstiger verlopende diepe mycosen kunnen ontstaan. Afhankelijk van de onderliggende mutatie kunnen er ook andere afwijkingen zijn zoals auto-immuunziekten, endocrinologische afwijkingen, verhoogde gevoeligheid voor bacteriële infecties, en maligniteiten. In het lab is er soms een verhoogd IgE en eosinofilie.

Chronische mucocutane candidiasis
mucocutane candidiasis

Foto: Samuel Freire da Silva - Dermatology Atlas (Creative Commons License 3.0).


Er is enige overlap met de hyper-IgE syndromen, want daarbij kan er soms ook een verhoogde gevoeligheid voor schimmelinfecties bestaan. Hyper-IgE syndromen worden gekenmerkt door recidiverende pneumonieën en cutane abcessen, en een verhoogd IgE. Vaak is er ook eczeem, soms lastig te onderscheiden van atopisch eczeem, en eosinofilie. Ook bij deze groep immuundeficiënties zijn verschillende geassocieerde mutaties gevonden, zoals DOCK8, STAT3, SPINK5, ZNF341, CARD9, AIRE, CARMIL2/RLTPR, WAS, CARD11, ERBB2IP, IL6R, IL6ST, PGM3, TGFBR1/2 en er komen nog steeds nieuwe bij.

DOCK8 deficiëntie is een gecombineerde immuundeficiëntie, waarbij meestal virale infecties ontstaan (herpes, HPV (verruca vulgaris), mollusca contagiosa) en op latere leeftijd soms hematologische of cutane maligniteiten. Bij loss of function mutaties van de transcriptie factor STAT3 kunnen naast pneumoniën en abcessen ook afwijkingen aan tanden, skelet of bindweefsel optreden. SPINK5 is het gen dat betrokken is bij het Comèl-Netherton syndroom. Hierbij is de huidbarrière verstoord en treden ook makkelijk infecties op.

Chronische mucocutane candidiasis kan ook ontstaan bij autoimmune polyendocrine syndrome type 1 (APS-1), synoniemen: autoimmune polyendocrinopathy candidiasis ectodermal dystrophy (APECED), Whitaker syndroom. Dit is een autosomaal recessieve aandoening veroorzaakt door mutaties in het autoimmune regulator (AIRE) gen, gekenmerkt door de trias chronische mucocutane candidiasis, hypoparathyroïdie, en bijnierschorsinsufficiëntie.

APECED syndroom APECED syndroom APECED syndroom
APECED syndroom APECED syndroom APECED syndroom


Candida infecties, vaak samen met virale of bacteriële infecties kunnen ook bij andere immuundeficiëntie syndromen voorkomen, waaronder combined immunodeficiency (SCID) of CD25 deficiëntie. En SCID is weer een verzamelnaam voor verschillende syndromen waarbij een afwezige of verminderde T-cel functie aanwezig is en vaak ook verminderde IL-17 productie.

Diagnostiek:
Bij verdenking op chronische mucocutane candidiasis of andere immuundeficiëntie syndromen doorverwijzen naar de klinisch geneticus voor DNA diagnostiek, screening met een panel aan genen die betrokken kunnen zijn bij immuundeficiëntie.

Therapie:
Bestrijden van infecties, vaak met systemische antimycotica en/of antibiotica. Resistentie van schimmels en bacteriën kan ontstaan bij veelvuldig gebruik. Bij STAT1-mutaties wordt in ernstige gevallen een beenmergtransplantatie overwogen. Soms zijn JAK inhibitors effectief. Bij APECED kan IvIg werkzaam zijn. Bij immuundeficiëntie wordt meestal doorverwezen naar een (kinder)arts met ervaring in immuundeficiëntie syndromen.


Referenties
1. Frede N, Rojas-Restrepo J, Caballero Garcia de Oteyza A, Buchta M, Hübscher K, Gámez-Díaz L, Proietti M, Saghafi S, Chavoshzadeh Z, Soler-Palacin P, Galal N, Adeli M, Aldave-Becerra JC, Al-Ddafari MS, Ardenyz Ö, Atkinson TP, Kut FB, Çelmeli F, Rees H, Kilic SS, Kirovski I, Klein C, Kobbe R, Korganow AS, Lilic D, Lunt P, Makwana N, Metin A, Özgür TT, Karakas AA, Seneviratne S, Sherkat R, Sousa AB, Unal E, Patiroglu T, Wahn V, von Bernuth H, Whiteford M, Doffinger R, Jouhadi Z, Grimbacher B. Genetic Analysis of a Cohort of 275 Patients with Hyper-IgE Syndromes and/or Chronic Mucocutaneous Candidiasis. J Clin Immunol 2021;41(8):1804-1838. PDF
2. Puel A, Cypowyj S, Maródi L, Abel L, Picard C, Casanova JL. Inborn errors of human IL-17 immunity underlie chronic mucocutaneous candidiasis. Curr Opin Allergy Clin Immunol 2012;12(6):616-622. PDF
3. Carey B, Lambourne J, Porter S, Hodgson T. Chronic mucocutaneous candidiasis due to gain-of-function mutation in STAT1. Oral Dis 2019;25(3):684-692. PDF
4. Humbert L, Cornu M, Proust-Lemoine E, Bayry J, Wemeau JL, Vantyghem MC, Sendid B. Chronic Mucocutaneous Candidiasis in Autoimmune Polyendocrine Syndrome Type 1. Front Immunol 2018;9:2570. PDF
5. Okada S, Asano T, Moriya K, Boisson-Dupuis S, Kobayashi M, Casanova JL, Puel A. Human STAT1 Gain-of-Function Heterozygous Mutations: Chronic Mucocutaneous Candidiasis and Type I Interferonopathy. J Clin Immunol 2020;40(8):1065-1081. PDF


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 B37.2 Candidiasis van huid en nagel: chronische mucocutane candidiasis
ICD10 B37.2 Candidiasis of skin and nail: chronic mucocutaneous candidiasis
SNOMED 234568006 Chronic mucocutaneous candidiasis
DBC 4 spacer Dermatosen door micro-organismen

ICD10 D89.8 Overige gespecificeerde aandoeningen waarbij immuunsysteem betrokken is, niet elders geclassificeerd: chronische mucocutane candidiasis
ICD10 D89.8 Other specified disorders involving the immune mechanism, not elsewhere classified: chronic mucocutaneous candidiasis
SNOMED 234568006 Chronic mucocutaneous candidiasis
DBC 4 spacer Dermatosen door micro-organismen

ICD10 D89.8 Overige gespecificeerde aandoeningen waarbij immuunsysteem betrokken is, niet elders geclassificeerd: mucocutane candidiasis bij polyglandular deficiency
ICD10 D89.8 Other specified disorders involving the immune mechanism, not elsewhere classified: polyglandular deficiency associated with mucocutaneous candidiasis
SNOMED 11244009 Polyglandular autoimmune syndrome, type 1
DBC 4 spacer Dermatosen door micro-organismen