Met canities z.n.s. (grijs haar) wordt bedoeld de natuurlijke vergrijzing (vanaf 30-40 jaar). De grijze indruk ontstaat door geleidelijke afname van de gekleurde haren. Grijs worden voor het 20e jaar (bij de donkere huid voor het 30e jaar) heet canities praecox (premature greying). Meestal e.c.i., soms familiaal, soms bij zeldzame syndromen (syndroom van Böök, progeria, Rothmund, Werner).

Grijze haren ontstaan door afname van de hoeveelheid pigment in de haren. De kleur van het haar wordt bepaald door de hoeveelheid melanine pigment die wordt meegegeven aan het haar, en het type pigment: eumelanine of pheomelanine. Eumelanine bestaat als zwart eumelanine en bruin eumelanine. Pheomelanine geeft het haar oranje en rode tinten. Iedereen heeft een bepaalde hoeveelheid pheomelanine in de haren. Een lage hoeveelheid bruin eumelanine geeft blond haar, een hogere hoeveelheid bruin eumelanine geeft bruin haar. Veel zwart eumelanine geeft zwart haar, weinig zwart eumelanine geeft grijze haren. Bij het ouder worden neemt de productie van melaninepigment af en ontstaan grijze haren. Wanneer alle melanine volledig verdwijnt, wordt het haar wit (kleurloos). Echt grijze haren bestaan niet, het is altijd een mix van ontkleurde (witte) haren en de nog bestaande zwarte haren die samen de grijze kleur veroorzaken.

grijze haren	grijze haren	grijze haren

Het tijdstip van vergrijzen is afhankelijk van de leeftijd en erfelijke factoren. Sommige mensen worden al vroeg grijs, bijvoorbeeld al vanaf het 25e levensjaar, anderen blijven tot op hoge leeftijd hun oorspronkelijke haarkleur behouden. Vroeg grijs worden kan erfelijk zijn. Ook zijn er rasgebonden verschillen. De eerste grijze haren ontstaan vaak aan de slapen, bij mannen in de baardharen. Daarna verspreid het zich over de rest van het hoofd en het lichaam.

Oorzaak:
Grijze haren ontstaan bij het ouder worden, er is niet echt een oorzaak. Mogelijk kan het ook worden veroorzaakt of eerder ontstaan door onderliggende factoren zoals slechte voeding (vitamine B12 tekort), ziekten (anemie, hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten, schildklierziekten), roken, en bepaalde geneesmiddelen (chloroquine).

Therapie:
Behandeling is meestal niet gewenst, grijs haar wordt beschouwd als iets wat bij het ouder worden hoort. Wie het storend vindt kan het camoufleren door het verven van het haar (kleurshampoo, kleurspoeling, haarverf). Niet alle haarverven zijn geschikt om grijze haren bij te kleuren. Bij enkele witte haren zou men die kunnen uittrekken. Er zijn haarverzorgende producten die de grijze kleur kunnen camoufleren, bijvoorbeeld door de witte haren meer transparant te maken. Kleurspoelingen geven een kleurlaagje aan de buitenkant van het haar en zijn tijdelijk, bij wassen van het haar wordt de kleur er weer uitgewassen. Haarverf heeft een blijvend effect, maar door de uitgroei van de haren aan de basis wordt op een gegeven moment weer de eigen haarkleur zichtbaar.





Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.