Hypotrichosis simplex is een zeldzame familiaire hypotrichose (verminderde haargroei), per definitie zonder aanwezigheid van andere symptomen. De hypotrichose kan beperkt zijn tot alleen het behaarde hoofd (hypotrichosis simplex of the scalp), maar ook kunnen de wenkbrauwen, wimpers, en de rest van de lichaamsbeharing zijn aangedaan (generalized hypotrichosis simplex). Daarnaast kan hypotrichosis onderdeel zijn van diverse erfelijke syndromen, waaronder diverse varianten van ectodermale dysplasie. Maar in dat geval wordt niet de toevoeging simplex gebruikt. Zie onder congenitale hypotrichosen.

Van steeds meer varianten van hypotrichosis is bekend welk gen is aangedaan. Meerdere verschillende genen zijn gevonden, en er komen ook steeds nieuwe publicaties bij. Er kan een genen-panel voor hypotrichosis worden aangevraagd.

Hypotrichosis simplex of the scalp is zeldzaam. Klinisch ziet men diffuus en progressief haarverlies, beperkt tot het behaarde hoofd, beginnend op kinderleeftijd, onder de 10 jaar, zowel bij jongens als bij meisjes. De overerving is autosomaal dominant (OMIM 613981 / 146520). Het haarverlies neemt geleidelijk toe, uiteindelijk ontstaat tussen de 20-30 jaar volledige kaalheid van het behaarde hoofd, zonder aantasting van wenkbrauwen, wimpers, of andere lichaamsbeharing, en zonder andere afwijkingen aan de huid, nagels of tanden. De meest gevonden onderliggende mutatie is in het gen CDSN (coderend voor corneodesmosine, een keratinocyt adhesie molecuul) gelegen op chromosoom 6p21.3 (Hypotrichosis 2, HYPT2). Maar er is ook een familie beschreven met een heterozygote mutatie in het KRT74 gen op chromosoom 12q13 (Hypotrichosis 3, HYPT3).



Hypotrichosis 4 (HYPT4), synoniem Marie-Unna type hereditaire hypotrichosis is een autosomaal dominante vorm van hypotrichosis van de hoofdhuid, wenkbrauwen en wimpers, die al vanaf de geboorte aanwezig is. Het wordt veroorzaakt door een mutatie in U2HR, onderdeel van het HR gen op chromosoom 8p21.2 (OMIM: 146550). Er is ook een variant die Marie Unna hereditary hypotrichosis-2 (MUHH2) of Hypotrichosis 5 (HYPT5) wordt genoemd, veroorzaakt door een heterozygote mutatie in het EPS8L3 gen op chromosoom 1p13.e (OMIM: 612841). Zie verder onder Marie-Unna type congenitale hypotrichosis.

Gegeneraliseerde hypotrichosis simplex (Hypotrichosis 1, HYPT1) is wat minder zeldzaam, er zijn meerdere families beschreven maar ook zijn er meerdere verschillende betrokken genen gevonden (o.a. APCDD1, SNRPE, LIPH, RPL21, DSG4, LSS, LPAR6) en verschillende overervingspatronen. Er is een autosomaal dominante variant gevonden met afwijkingen in het APCDD1 gen op chromosoom 18p11.22 (OMIM 605389), maar ook verschillende varianten van localized autosomal recessive hypotrichosis (LAH1, LAH2, LAH3) met mutaties in LPAR6 (lipophosphatidic acid (LPA) receptors). Bij gegeneraliseerde hypotrichosis simplex is er ook verminderde haargroei (minder haren, dunnere haren, en uiteindelijk helemaal geen haren meer) van wenkbrauwen, wimpers en lichaamsbeharing, zonder andere symptomen.

Hypotrichosis 6 (HYPT6) is een autosomaal recessieve vorm van hypotrichosis (OMIM 607903), gekenmerkt door kwetsbare, makkelijk afbrekende haren op de hoofdhuid. Hierdoor resteren slechts enkele korte haren. Ook de romp en extremiteiten zijn aangedaan, soms ook de wenkbrauwen en wimpers. Baard, schaamhaar en okselhaar blijven grotendeels gespaard. Sommige patienten hebben hyperkeratotische folliculaire papels, erytheem, en pruritus in de aangedane gebieden, en soms monilethrix-achtige haren. Het wordt veroorzaakt door een mutatie in het DSG4 gen (desmogleine-4) op chromosoom 18q12.

Hypotrichosis 7 (HYPT7, Woolly hair, autosomaal recessief 2, OMIM 607903) veroorzaakt door een mutatie in het LIPH gen op chromosoom 3q27 is een combinatie van Woolly hair en hypotrichosis.

Hypotrichosis 8 (HYPT8, Woolly hair, autosomaal recessief 3, OMIM 278150) veroorzaakt door een mutatie in het LPAR6 gen op chromosoom 13q14 is een combinatie van Woolly hair en hypotrichosis.

Hypotrichosis 9 (HYPT9) is een congenitale hypotrichose beschreven bij een Pakistaanse familie, veroorzaakt door een mutatie in een gen op chromosoom 10q11.23-q22.3 (OMIM 614237).

Hypotrichosis 10 (HYPT10) is een congenitale hypotrichose beschreven bij een Pakistaanse familie, veroorzaakt door een mutatie in een gen op chromosoom 7p22.3-p21.3 (OMIM 614238).

Hypotrichosis 11 (HYPT11) is congenitale hypotrichose veroorzaakt door een mutatie in het SNRPE gen (small nuclear ribonucleoprotein polypeptide E) op chromosoom 1q32g (OMIM 128260).

Hypotrichosis 12 (HYPT12) is een autosomaal dominante vorm van hypotrichosis veroorzaakt door een missense variant in het RPL21 gen (OMIM 278150). Het begint al op jonge leeftijd, vaak al in het eerste levensjaar. RPL21 is een onderdeel van de 60S ribosomale subunit welke betrokken is bij regulatie van celgroei en apoptosis in tal van weefsels, waaronder de huid.

Hypotrichosis 13 (HYPT13, Hypotrichosis with woolly hair) is een combinatie van Woolly hair en hypotrichosis veroorzaakt door een heterozygote mutatie in het KRT71 gen op chromosoom) 12q13 (OMIM 615896).

Hypotrichosis 14 (HYPT14) wordt veroorzaakt door een homozygote of compound heterozygote mutatie in het LSS gen (OMIM 600909) op chromosoom 21q22. Een mutatie in het LSS gen (lanosterol synthase) kan ook alopecia met mentale retardatie veroorzaken (APMR4, OMIM 618840).

Hypotrichosis 15 (HYPT15) wordt veroorzaakt door een homozygote mutatie in het C3ORF52 gen op chromosoom 3q13 (OMIM 620177).




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.