Induratio penis plastica (ziekte van Peyronie, Peyronie's disease) is een contractuur van de penis door een fibrotische plaque op het dorsum penis. Een zelfde soort bindweefselstreng vorming als bij de contractuur van Dupuytren. De oorzaak is volledig onbekend. Een theorie is dat het ontstaat door geringe traumata in het corpus cavernosum, gevolgd door inflammatie en fibrose en verkalking. Het kan worden ingedeeld onder de fibromatosen. De ziekte van Peyronie is niet aangeboren maar ontstaat op latere leeftijd (meestal na de 40). Het is niet zeldzaam (bij ongeveer 0.4-9% van de mannen). Er bestaat ook een congenitale kromstand van de penis.



De bindweefselstreng trekt de penis bij een erectie krom en is ook in slappe toestand palpabel. De kromstand ontstaat langzaam in circa 12 maanden en kan ernstige vervormingen en pijnklachten, psychische klachten en sexuele dysfunctie (erectiestoornis, pijn, schaamte) veroorzaken. Het natuurlijke verloop varieert (bij 30-50% verergering, bij 47-67% stabiel, bij 3-13% verbetering) plaats. Als zich eenmaal een plaque heeft gevormd is spontane genezing niet waarschijnlijk. Het kan samengaan met een contractuur van Dupuytren.

Therapie:
Er kan door de uroloog een operatie worden uitgevoerd. Deze ingrepen zijn niet eenvoudig en het eindresultaat is niet volledig te voorspellen. Er kunnen complicaties optreden zoals verkorting van de penis, erectiestoornis, gevoelloosheid. Ingrepen worden pas overwogen als de aandoening stabiel is. Dit is het geval als de plaque niet meer toeneemt gedurende 3 maanden, de pijn verdwenen is, en een jaar verstreken is. Een optie is om hechtingen aan te brengen aan de tegen overliggende zijde zodat die ook niet meer kan uitrekken. Het effect daarvan is niet goed te voorspellen en de lengte van de penis neemt af. Een andere optie is het operatief verwijderen van de plaque uit de wand van het zwellichaam. Hierdoor raakt het corpus cavernosum beschadigd, het defect kan worden gedicht met inhechting van biomaterialen.
In Amerika is een FDA approved behandeling beschikbaar bestaande uit het injecteren van collagenase bereid uit Clostridium histolyticum (Xiaflex). Hierbij wordt tot 8 x 0.58 mg collagenase in de plaque gespoten, direct gevolgd door mechanisch oprekken van de plaque.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.