PUVA (P + UVA) is een afkorting waarbij de P staat voor psoralenen en UVA voor ultraviolet licht type A (320-400 nm). Het principe van PUVA therapie is dat vlak voor de behandeling, meestal een uur van tevoren, een tablet of capsule wordt ingenomen die psoralenen bevat (8-MOP, 8-methoxypsoraleen). De psoralenen kunnen ook worden aangebracht in een crème of gel of in de vorm van bad-PUVA. Psoralenen worden ingebouwd in het DNA en na blootstelling aan UVA ontstaan er enkelvoudige (monoadducts) verbindingen met een thymine molecuul van het DNA maar ook covalente verbindingen met thymine moleculen van de tegenoverliggende DNA spiraal (covalent interstrand cross-links). Hierna kan het DNA niet meer afgelezen worden en de cel (keratinocyten, lymfocyten en andere componenten van het skin immune system) kan de normale celfuncties niet meer uitoefenen en gaat in apoptosis. Psoralenen hebben ook een mutageen effect. Met 2-4 maal per week behandeling met orale PUVA wordt een volledig verdwijnen van de huidafwijkingen bereikt bij 75 tot 90% van de behandelden na 12-16 weken. Het effect van topicale PUVA en bad-PUVA is vergelijkbaar. Meer informatie over de behandeling kan worden gevonden in de Nederlandse richtlijn psoriasis.




PUVA therapie wordt minder vaak toegepast dan vroeger. Een aantal fabrikanten is gestopt met de productie van psoralenen zoals Geroxalen en Oxsoralen. Er is op dit moment geen geregistreerd geneesmiddel in Nederland. Er is alleen nog 8-MOP leverbaar in de vorm van Meladinine (Galderma Duitsland) of Mopsoralen (Kela Pharma België). Meladinine (methoxsaleen 10 mg) tabletten kunnnen geïmporteerd worden. De apotheek kan ze bestellen bij bijvoorbeeld IP-International Pharmacy. De levertijd bedraagt ca. 2 werkdagen. Sommige verzekeraars vergoeden het niet, omdat het niet geregistreerd is. Methoxsaleen 0.3% badvloeistof is van verschillende leveranciers te koop.

Meladinine (methoxsaleen 10 mg) tabletten (Galderma Duitsland)
Mopsoralen (methoxsaleen 10 mg) tabletten (Kela Pharma België)
Methoxsaleen 0.3% badvloeistof (Fagron) 130 ml, bestelnr 104941
Methoxsaleen 0.3% badvloeistof (Galderma Duitsland)

Orale PUVA
Meladinine (8-methoxypsoraleen (8-MOP)) 2 uur voor de UV-A-belichting toedienen. De dosering is 0.6 mg/kg. Bij lichaamsgewicht 30-50 kg: 20 mg; 51-65 kg: 30 mg; 66-80 kg: 40 mg; 81-90 kg: 50 mg. De minimale fototoxische dosis van de UV-A-belichting die een net zichtbaar erytheem veroorzaakt, dient als begindosis. De dosis wordt geleidelijk opgehoogd, afhankelijk van het huidtype (zie PUVA therapie schema).

Topicale PUVA met een emulsie of gel
In de VS is methoxypsoraleen (8-MOP) beschikbaar als specialité in de vorm van een lotion (Oxsoralen lotion 1%). In Nederland niet. Er circuleren wel recepten voor meladinine emulsie 0.15% zoals: carbomeerwatergel 1% 20 g, arachidisolie 40 g, 8-methoxypsoraleen 150 mg, methyloxybenzoaat 15% in propyleenglycol 0.4 ml, polysorbaat 0.8 g, aqua ad 100 ml. De concentratie van 8-MOP in lokale crèmes, lotions, emulsies en gels ligt tussen de 0.005 en 1%. Apothekers kunnen psoraleengel bereiden, maar het is niet eenvoudig om een goed product te maken waarin de psoralenen gelijkmatig verdeeld zijn over de hele gel.

Bad-PUVA met een oplossing van trioxsalen of methoxsalen
Topicale PUVA kan worden gedaan door de handen of voeten te dompelen gedurende 15 minuten in een bad waaraan trioxsalen is toegevoegd. Trioxsalen moet eerst worden opgelost in ethanol. Er is een stockoplossing van trioxsalen 0.075 mg/ml in ethanol verkrijgbaar. Hiervan 8 ml toevoegen aan 3 liter water (eind concentratie 0.2 mg/l). Het kan ook aan een bad worden toegevoegd voor het gehele lichaam: 400 ml in 150 liter (eind concentratie 0.2 mg/l).
In Duitsland en ook bij Fagron is methoxsaleen 0.3% badvloeistof verkrijgbaar. Voor bad-PUVA met 8-MOP worden concentraties tussen 0.5 en 5.0 mg/l gebruikt. Voor een handenbad of voetenbad 0.25 ml Meladinine® Lösungskonzentrat 0.3% toevoegen aan 1.5 l water. Voor een geheel bad (150 liter) 25 ml Meladinine® Lösungskonzentrat 0.3% toevoegen aan 150 liter badwater.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.