Pityrosporum folliculitis is een monomorfe, jeukende eruptie bestaande uit folliculair gerangschikte erythemateuze papeltjes en papulopustels met name op de borst en de bovenkant van de rug en de schouders, veroorzaakt door overgroei van Malassezia furfur (oude naam: Pityrosporum ovale). Vaak zijn er kleine (0.5-1 mm) witte pusteltjes te zien. In de pustels kunnen met de Diff-Quick kleuring paarse spruitende gistbolletjes worden aangetoond. Kan ook op het voorhoofd zitten, of langs de haargrens. Soms geassocieerd met seborroisch eczeem of hoofdroos (pityriasis capitis, seborroisch eczeem van de hoofdhuid). Pityrosporon folliculitis kan in combinatie met gewone acne of acne tarda voorkomen en dan is het lastig vast te stellen wat de belangrijkste component is. Een proefbehandeling met itraconazol 100 mg gedurende 2 weken is dan een optie. Hiermee horen de kleine witte jeukende pusteltjes te verdwijnen, blijft dan een gewone acne component over dan kan die worden behandeld met reguliere anti-acne behandelingen (zie onder acne vulgaris). Zie ook onder Pityrosporum infecties.


Diagnostiek:
De diagnose wordt gesteld op het klinisch beeld: folliculitisbeeld op de rug, borst met kleine pusteltjes, waarin met de Diff-Quick kleuring veel paarse spruitende gistbolletjes worden aangetoond.

DD: acne vulgaris (comedonen), acne tarda, acne venenata (door vette cosmetica) folliculitis nno, eosinofiele folliculitis, Demodex folliculitis, bath tub folliculitis (Pseudomonas).

Therapie: als bij pityriasis versicolor, meestal:
R/ itraconazol 1 dd 100 mg gedurende 14 dagen. Een ander schema is 1 week 1 dd 100 mg, 3 weken pauze en dan nog een keer een week 1 dd 100 mg.
R/ fluconazol 300 mg 1 x per week gedurende 4-6 weken.
R/ Nizoral crème (ketoconazol), tube à 30 g.
R/ Acnecare crème (benzoylperoxide 50 mg/g, miconazolnitraat 20 mg/g), tube à 20 g.
R/ hydrocortison 1% in ketoconazol crème, tube à 30 g.
R/ propyleenglycol 50% in aqua purificata.

Combineren met een tetracycline als in de pustels ook veel bacteriën te zien zijn en een mengbeeld met gewone acne klinisch niet uit te sluiten is. De aanwezigheid van jeuk pleit voor Malassezia.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.