Een ulcus aan het onderbeen of elders kan worden veroorzaakt door vele aandoeningen (zie onder DD ulcus cruris), waaronder ulcererende dermatosen. Er bestaan diverse huidziekten die gepaard gaan met ulceratie als eerste of enige symptoom. De meest indrukwekkende is pyoderma gangrenosum, vaak niet herkend omdat het zeldzaam is. Pyoderma gangrenosum kan diepe necrotische ulcera veroorzaken, vaak met een verheven livide rand, later necrotisch. De ulceratie kan worden geluxeerd door een beschadiging van de huid (trauma, prikken, een ingreep, littekens van buikchirurgie) en breidt zich rondom uit. De diagnose wordt gesteld op het klinisch beeld, de luxatie door een trauma, de centrifugale uitbreiding, en het niet verbeteren op de antibiotica die vaak gegeven worden in de veronderstelling dat het om een infectie gaat. De histologie laat soms in de vroege fase een vasculitis met lymfocytair infiltraat zien, maar is meestal niet specifiek. De etiologie is onbekend. Het is geassocieerd met colitis ulcerosa en morbus Crohn, en vele andere interne aandoeningen (arthritis, paraproteïnemie, myeloma, leukemie, polycythemia vera, paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie, lupus erythematosus, maligniteiten, hepatitis, Wegener's granulomatosis, diabetes, ziekte van Sneddon-Wilkinson, Behçet syndrome). Alleen behandeling met sulfasalazine, prednison, ciclosporine of andere immuno-modulerende geneesmiddelen kunnen het proces tot staan brengen. Zie verder onder pyoderma gangrenosum

Daarnaast bestaan er huidziekten waarbij vaak ulceratie voorkomt (vasculitis, panniculitis, periarteritis nodosa, erythema induratum (Bazin), malignant atrophic papulosis, calciphylaxis), en huidziekten waarbij ulceratie soms kan optreden (sclerodermie, lichen planus, necrobiosis lipoidica, persistant insect bites, lymfoedeem, lipoedeem, erythromelalgia, perniosis (chilblains), hemangioma, Stewart Bluefarb syndrome, Langerhans cell histiocytosis).










Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.