Contactallergie voor tandpasta is zeldzaam, naar schatting komt het voor bij 0.1-0.3% van de populatie die getest wordt op contactallergie. Het komt vaker bij vrouwen voor, of zij zoeken vaker medische hulp. Klachten kunnen ontstaan binnen 2 weken maar ook pas na jaren. Soms binnen 2 dagen, als de patiënt al gesensibiliseerd was voor één van de bestanddelen. Symptomen kunnen zijn cheilitis (droge lippen, erytheem, kloven, perlèche) of peri-oraal eczeem. Soms ook eczeem op de hand waarmee gepoetst wordt. Afwijkingen aan het mondslijmvlies (stomatitis, glossitis, gingivitis) komen zelden voor. Subjectieve klachten zijn een verdoofd gevoel, branderigheid en pijn in de mond.

Testen is lastig, want als tandpasta onverdund wordt aangebracht kan het irritatie veroorzaken. Toch wordt geadviseerd dit te doen (aanbrengen op een gebied van 2 x 2 cm, laten opdrogen, afplakken met kleeffolie en na 2 dagen aflezen. Bij positieve reactie verdund testen (50% en 20% in aqua of petrolatum) en/of controle personen testen. Aanvullend kan getest worden op ingrediënten, als bekend is wat er in zit. Tandpasta kan diverse componenten bevatten zoals abrasieve stoffen (aluminiumoxide, calciumcarbonaat, calciumpyrofosfaat, magnesiumbicarbonaat, natriumcarbonaat, siliciumdioxide (silica)), detergentia (vaak natriumlaurylsulfaat maar ook cocamidopropylbetaine, natriumcocoylsarcosinaat, natriumlauroylsarcosinaat, steareth-30), fluoriden (natriumfluoride, natriummonofluorofosfaat, tin(II)fluoride (SnF2), octadecenylammoniumfluoride (dectaflur), olaflur), humectantia (erythritol, glycerine, isomalt, propyleenglycol, sorbitol, xylitol), smaakstoffen (kaneel, kruiden-, citroen- en muntsmaakstoffen (menthol, pepermuntolie, groene muntolie)), zoetstoffen (natriumsacharine, sucralose, xylitol), verdikkingsmiddelen (agar, carboxymethylcellulose, carrageen, colloïden uit zeewier, hydroxyethylcellulose, xanthaangom) en kleurstoffen (kunstmatige kleurstoffen, titaniumdioxide (witte kleurstof)).

Allergenen in tandpasta:
Aluminium Amine fluoride Amylcinnamal Anethol Azuleen Carvon Cassia-olie Chlooracetamide Cinnamal Cinnamon-olie Cocamidopropylbetaine	Dichlorofeen Formaldehyde Groene muntolie (spearmint oil) Guaiazuleen Natriumbenzoaat Natriumlaurylsulfaat Olaflur Propolis Tin Triclosan

Referenties

1.	de Groot AC. Contactallergie voor tandpasta. Ned Tijdschr Dermatol Venereol 2017:27:103-106.
2.	de Groot AC, Tupker R, Hissink D, Woutersen M. Allergic contact cheilitis caused by olaflur in toothpaste. Contact Dermatitis 2017;76:61-62.
3.	Lavy Y, Slodownik D, Trattner A, Ingber A. Toothpaste allergy as a cause of cheilitis in Israeli patients. Dermatitis 2009;20:95-98.
4.	Duffin P, Cowan GC. An allergic reaction to toothpaste. J Irish Dent Assoc 1985;31:11-12.
5.	Baelen A van, Kerre S, Goossens A. Allergic contact cheilitis and hand dermatitis caused by a toothpaste. Contact Dermatitis 2016;74:187-189.

Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.