|
DAUWWORM (ATOPISCH ECZEEM) |
 |
WAT IS HET DAUWWORM ?
Dauwworm is een huidaandoening, die veel last
kan veroorzaken, maar die gelukkig meestal goed
behandeld kan worden. Deze huidziekte komt voor
bij 5% van de zuigelingen en peuters. De ziekte
is ook bekend onder de namen atopisch eczeem en
constitutioneel eczeem. Dauwworm is een
oud-Nederlands woord. "Dauw" geeft aan dat de
huiduitslag vochtig is; "worm" betekent dat de
uitslag vaak ringvormig is. Met wormen heeft
dauwworm dus helemaal niets te maken.
Dauwworm is niet besmettelijk! Het kan dus niet
door lichamelijk contact van de ene mens
overgaan op de andere. Ook heeft deze vorm van
eczeem niets te maken met een slechte
huidverzorging. Of een kind dauwworm krijgt,
wordt bepaald door een erfelijke aanleg, die al
bij de geboorte aanwezig is. Dit is de aanleg om
allergisch te reageren op bepaalde prikkels uit
de omgeving. Deze erfelijke constitutie speelt
ook een rol bij het ontstaan van bijvoorbeeld
astma, astmatische bronchitis en hooikoorts.
Deze aandoeningen komen nogal eens samen of
afwisselend voor met dauwworm.
HOE ONTSTAAT DAUWWORM ?
De oorzaak van dauwworm is
nog onbekend. Het gaat om een wisselwerking
tussen factoren in het lichaam (de aanleg om
allergisch te reageren) en prikkels vanuit de
omgeving. De huid reageert op deze prikkels: de
kleine bloedvaten in de huid laten vocht door,
waardoor roodheid, zwelling en jeuk ontstaan.
Het kind gaat door de jeuk krabben, waardoor het
eczeem weer erger wordt en waardoor ook
infecties kunnen ontstaan.
PRIKKELS
UIT DE OMGEVING
Allerlei prikkels uit de
omgeving kunnen invloed hebben op het eczeem,
bijvoorbeeld: temperatuurswisselingen, huisstof
en huisstofmijten, huidschilfers en speeksel van
dieren, stuifmeel, inspanning en soms emotionele
gebeurtenissen. Ieder kind met dauwworm heeft zo
zijn eigen prikkels waarop het reageert. Het is
niet altijd even gemakkelijk om vast te stellen
welke dat zijn. Bij veel kinderen blijft dit
onduidelijk. Na het tweede levensjaar kan de
huisstofmijt een rol spelen. De huisstofmijt is
een klein, spinachtig beestje, dat niet met het
blote oog zichtbaar is. Hij komt in alle huizen
voor. Bij dieren (hond en kat zijn de
belangrijkste) gaat het vooral om huidschilfers,
haren en veren (dus ook hamsters, vogels,
konijnen).
Stuifmeel dat een allergische
reactie opwekt is meestal afkomstig van gras
maar kan ook komen van andere planten en bomen
(bijvoorbeeld van de berk).
Wanneer uw kind
in contact komt met deze stoffen, kan het eczeem
erger worden. Het beste kan men proberen het
contact met deze stoffen te vermijden, ook als
de allergie voor een bepaalde stof (nog) niet
aantoonbaar is. Samen met uw arts kunt u bepalen
of het voor uw kind van belang is om bepaalde
maatregelen in huis te nemen. Vaak kan door een
aantal eenvoudige maatregelen het contact al
verminderd worden.
VOEDSEL
Bij een klein aantal,
met name jonge, kinderen kan voedselallergie een
oorzakelijke factor van dauwworm zijn. Als u
denkt, dat het eczeem door bepaalde
voedingsmiddelen verergert, is het goed dit met
uw arts te bespreken. Een dieet zal echter
meestal niet nodig zijn. Ook als voeding een
invloed heeft, zal een dieet alleen vrijwel
nooit voldoende zijn als behandeling.
Borstvoeding geeft enige bescherming tegen
dauwworm, maar kan het niet voorkomen. Alleen
bij sterk allergische moeders/gezinnen en
voedselallergie bij directe familieleden wordt
borstvoeding aangeraden (waarbij moeder een
dieet dient te gebruiken).
ANDERE
FACTOREN
Bij sommige kinderen heeft het
seizoen invloed. Vooral in het najaar en in de
winter wordt het eczeem heftiger. Bij andere
kinderen gebeurt dit echter in het voorjaar. Ook
water en zeep, kleding, zwemmen en
temperatuurschommelingen kunnen het eczeem
verergeren. Een vakantie aan het strand kan een
gunstige invloed hebben. Het is van belang dat u
zelf nagaat hoe het eczeem reageert op dit soort
factoren. Het is echter belangrijk te weten dat
het eczeem ook vanzelf (dat wil zeggen zonder
duidelijke oorzaak) kan verergeren en
verminderen.
WAT ZIJN DE
VERSCHIJNSELEN ?
Meestal begint dauwworm
zo'n 1 tot 4 maanden na de geboorte. Er ontstaat
een rode, jeukende, vaak vochtige huiduitslag
met blaasjes op het gezicht en tussen de
hoofdharen. Vooral de jeuk is erg vervelend. De
baby tracht de jeuk te verminderen door wrijven,
schuren en krabben. Daardoor wordt het eczeem
erger. De kinderen zijn vaak onrustig en huilen
veel, ook 's nachts.
Dauwworm heeft niets te
maken met een andere veel voorkomende
huidaandoening bij baby's, namelijk berg. Bij
berg is er een verhoogde afscheiding van talg
tussen de hoofdharen. Ook de bij baby's zo vaak
voorkomende luieruitslag heeft niets met
dauwworm te maken.
Dauwworm verloopt in
golven: perioden met veel klachten worden
afgewisseld door perioden met weinig of zelfs
geen klachten. Meer dan de helft van de kinderen
heeft rond het derde levensjaar geen klachten
meer. De aanleg om allergisch te reageren blijft
echter bestaan.
 |
 |
| dauwworm |
atopisch
eczeem |
HOE WORDT DE
DIAGNOSE GESTELD ?
Het belangrijkste is
het lichamelijke onderzoek door de arts.
Daarnaast is het van groot belang dat u vertelt
wat u is opgevallen (seizoensinvloed, reacties
op voeding, etc.) De zogenaamde RAST-test, een
onderzoek van het bloed, waarmee allergie
opgespoord kan worden, is bij kleine kinderen
met alleen eczeem nog niet zo zinvol. Alleen als
er ook andere aanwijzingen zijn voor allergie,
bijvoorbeeld diarree of astma, kan de RAST-test
iets meer zeggen over het soort prikkel dat de
allergie veroorzaakt.
WAT IS DE
BESTE BEHANDELING ?
De aanleg voor
dauwworm is niet te veranderen. Dit betekent,
dat dauwworm op zich niet te genezen is. De
behandeling is erop gericht het eczeem en de
jeuk zoveel mogelijk te onderdrukken. Dit kan op
verschillende manieren gebeuren:
Plaatselijke behandeling
Om het eczeem
te onderdrukken zijn er twee mogelijkheden:
zalven of crèmes met teer (pix liquida) en
zalven of crèmes met corticosteroïden. Zalven
zijn nogal vet en worden gebruikt bij een droge
huid. Crèmes zijn veel minder vet.
De
teerproducten remmen de ontsteking en
verminderen de jeuk. Ze hebben een typische
geur. Als bijwerking kan overgevoeligheid voor
zonlicht optreden.
Ook de
corticosteroïden onderdrukken de
ontstekingsreactie (zie de pagina
"Corticosteroïden voor de huid'). Uw arts zal u
vertellen welke corticosteroïd-zalf of -crème u
moet aanbrengen en hoeveel dagen per week u dit
moet doen.
Het is heel belangrijk dat u
zich goed aan dat voorschrift houdt. Bij de
behandeling van dauwworm worden bij voorkeur de
zwak werkende corticosteroïdzalven en -crèmes
gebruikt, zoals hydrocortisonzalf of -crème FNA.
Meestal wordt de corticosteroïd-zalf of -crème
gedurende een maximum aantal dagen per week
gebruikt. Ook als dit langere tijd gebeurt,
zullen er zelden bijwerkingen optreden. De
andere dagen kunt u een vette crème of zalf
zonder geneesmiddel gebruiken, om de huid zo
soepel mogelijk te houden.
Zalven of
crèmes met corticosteroïd moeten altijd zo dun
mogelijk worden aangebracht. U kunt dat gewoon
met uw handen doen. Maak van het inzalven voor u
en uw kind iets prettigs door het bijvoorbeeld
in een spelvorm te doen en er veel bij te
knuffelen.
Systemische behandeling
Verder zijn er geneesmiddelen die de jeuk
verminderen. Vaak veroorzaken deze
geneesmiddelen ook slaperigheid, zodat ze vooral
's avonds goed gebruikt kunnen worden. Overleg
met uw arts wanneer uw kind een bepaald medicijn
nodig heeft.
Soms is een dieet nodig.
Als u aanwijzingen heeft dat bepaald voedsel het
eczeem bij uw kind verergert, overleg dan met uw
arts en diëtiste. Aanvullend onderzoek is dan
nodig.
De huid van uw kind is door
veelvuldig krabben eerder vatbaar voor
infecties. Als er van een infectie sprake is zal
uw kind soms een antibioticum nodig hebben,
hetzij in de vorm van zalf of crème, hetzij via
de mond in te nemen.
WAT KAN MEN
ZELF NOG DOEN ?
- Vermijd zoveel mogelijk
het contact met prikkels waar uw kind gevoelig
voor is. Dit houdt over het algemeen in dat u uw
huis zoveel mogelijk stofvrij en droog houdt en
dat er geen huisdieren zijn. Dit is vooral van
belang voor de slaapkamer van uw kind. Overleg
met uw arts welke van deze maatregelen voor uw
kind zinvol zijn.
- Gebruik liever geen
wollen kleding voor uw kind, deze kriebelt en
kan het eczeem verergeren. Zuiver katoenen
kleding is aan te bevelen. Ook synthetische
kleding kan gebruikt worden, mits het kind het
niet te warm krijgt.
- Omdat uw kind een
droge huid heeft, is het belangrijk om aan het
badwater een badolie toe te voegen. Deze
badoliën zijn bij de drogist te verkrijgen. Ook
kunt u de huid van uw kind voor en/of na het
baden - en zoveel vaker als nodig is - dun
insmeren met een vetcrème of zalf die het water
en het vet in de huid vasthoudt (bijvoorbeeld
vaseline in Lanette crème). Daardoor wordt de
jeuk minder en gaat uw kind minder krabben. Meer
dan 1 x per dag baden wordt ontraden (voor
sommigen lijkt dat zelfs teveel). Zeep onttrekt
water en vet aan de huid en moet zo min mogelijk
gebruikt worden. De badolie kan zeep vervangen.
- Om schade door krabben beperkt te houden
kunt u de nagels van uw kind het beste zo kort
mogelijk houden. Soms is het, om het krabben te
voorkomen, nodig om ‘s nachts kousjes om de
handen te doen. Zorg ervoor dat uw kind het 's
nachts niet te warm heeft. De temperatuur van de
slaapkamer moet behaaglijk zijn. Ook moet u
zorgen voor een goede ventilatie. Op het bed
liefst weinig dekens leggen. Ook dikke, warme
kleding overdag is niet aan te raden.
-
Huidcontact is voor baby's zeer belangrijk met
het oog op hun latere ontwikkeling. Raak uw kind
daarom zoveel mogelijk aan. Ook als uw kind
dauwworm heeft en de huid minder zacht en
plezierig aanvoelt. Juist tijdens het zalven kan
er een intens huidcontact zijn tussen u en uw
kind. Soms zullen familie of kennissen aarzelen
om uw kind aan te raken omdat de huid wat
schraal, rood of schilferig is. Als u dat merkt,
leg dan meteen uit dat de huid niet vies of
besmettelijk is. U helpt uw kind, uzelf en de
familieleden of kennissen ermee!
- Vaak
zult u raadgevingen van anderen krijgen. Of deze
voor u en uw kind van belang zijn kunt u het
best bespreken met uw arts. Ga ervan uit dat
deze raadgevingen goed bedoeld zijn. Sommige
moeders schamen zich voor de lelijke huid van
hun baby en komen daardoor bijna niet meer
buitenshuis. Ga gewoon met uw kind naar buiten.
Dat is goed voor u en uw kind. Als u het er
moeilijk mee heeft, is het beter om erover te
praten dan er alleen mee te blijven zitten. U
kunt altijd terecht bij uw arts of bij de
wijkverpleegkundige.
WAT ZIJN DE
VOORUITZICHTEN ?
Als het eczeem na het
tweede jaar nog niet over is, of als het opnieuw
ontstaat, komt het vaak ook op andere plaatsen
dan het gezicht voor: aan de binnenzijde van de
ellebogen, in de knieholten, bij de polsen, op
de wreven en in de nek. De huid is op die
plaatsen verdikt en rood. Vaak ontstaan door het
krabben en wrijven wondjes en korstjes.
Daarnaast is de huid van het hele lichaam droog
en schilferig en ontstaan gemakkelijk kloven.
Het eczeem heeft nogal eens de neiging in
perioden waarin luchtwegklachten optreden, op te
klaren; het komt echter even vaak voor dat het
eczeem dan juist ook verergert. Het is onjuist
te menen, dat lokale behandeling van het eczeem
luchtwegklachten verergert of doet ontstaan.
|
