|
KOEMELK ALLERGIE |
 |
WAT IS KOEMELK ALLERGIE ?
Koemelk
allergie is een allergische reactie op eiwitten
(meestal caseïne) die voorkomen in koemelk.
Koemelk allergie wordt vooral gezien bij
zuigelingen. De meeste kinderen groeien er
overheen als ze 3-4 jaar oud zijn.
HOE VAAK KOMT KOEMELK ALLERGIE VOOR ?
Koemelk allergie komt naar schatting bij minder
dan 1% (0.6-0.9%) van de zuigelingen voor.
Koemelkallergie gaat meestal vanzelf weer over.
Naar schatting verdaagt op de leeftijd van 1
jaar 75% van de aangedane kinderen weer gewoon
koemelk, en op de leeftijd van 4 jaar is dat 90%
Koemelkallergie bij volwassenen is zeer
zeldzaam.
WAT ZIJN DE
VERSCHIJNSELEN VAN KOEMELK ALLERGIE ?
Allergische reacties op koemelk kunnen zich
uiten als klachten van het maagdarmkanaal,
huidklachten, klachten van de luchtwegen
(astmatische klachten) en algemene klachten
(anafylactische shock).
De belangrijkste
symptomen zijn klachten van het maagdarmkanaal:
- darmkrampen
- spugen, overgeven
-
onrustig drinken
- huilen
- onrustig en
slecht slapen
- diarree
- soms verstopping
(constipatie)
- ontstekingen in slokdarm,
maagslijmvlies
- soms slijm of bloed bij
ontlasting
- groeiachterstand
Dit
zijn geen klachten die heel specifiek zijn.
Darmkrampen, spugen, overgeven, onrustig
drinken, huilen en onrustig en slecht slapen
zijn immers zaken waar elke baby wel eens last
van heeft.
Huidklachten bij
koemelkallergie kunnen zijn:
- galbulten
(netelroos, rode jeukende vlekken, vaak iets
verheven)
- jeuk
- verergering van
atopisch eczeem (zie verder)
Allergische
klachten van de luchtwegen (astma-aanval) zijn
zeldzaam bij koemelk allergie, maar het kan wel
voorkomen:
- astmatische klachten (piepende
ademhaling, kortademigheid, hoesten,
benauwdheid)
- allergische reactie
neusslijmvlies (verstopte neus, loopneus,
niesbuien)
- allergische reactie ogen (rode
en/of jeukende ogen)
Anafylactische
reacties en anafylactische shock zijn ernstige
algemene klachten, die kunnen optreden bij
ernstige koemelk allergie, maar gelukkig erg
zeldzaam zijn. Ze treden op direct na inname. De
verschijnselen zijn, oplopend van mild tot
ernstig:
- tintelingen in mond, keel, wangen
of tong
- lokale netelroos (galbulten)
-
ernstige astma (piepende ademhaling)
-
bloeddrukdaling
- shock (verlies van
bewustzijn omdat er te weinig bloed naar de
hersenen gaat)
HOE WORDT DE
DIAGNOSE KOEMELK ALLERGIE GESTELD ?
De
diagnose wordt gesteld op klinische
verschijnselen, het waarnemen van klachten die
passen bij koemelkallergie zoals veel huilen,
spugen, darmkrampen, slecht groeien. Het is
moeilijk om de diagnose met zekerheid te
stellen, omdat de klachten ook andere oorzaken
kunnen hebben. De enige goede manier om
koemelkallergie vast te stellen is alle koemelk
verwijderen uit het dieet, en dan kijken of de
klachten verdwijnen. Vervolgens moet daarna de
koemelk weer voorzichtig worden teruggegeven:
ontstaan dan weer klachten dan is het
aannemelijk dat er koemelkallergie is. Het is
verstandig om dat te doen onder begeleiding van
een arts (huisarts, consultatie arts,
kinderarts, dermatoloog, allergoloog) en/of
diëtiste. Bloedtesten en huid prik testen om
allergie voor koemelk op te sporen bestaan wel,
maar zijn onbetrouwbaar bij zuigelingen en
kleine kinderen. Het heeft geen zin om die te
doen.
HOE ONTSTAAT KOEMELK
ALLERGIE ?
Kinderen kunnen allergisch
reageren op eiwitten in koemelk. Vooral
zuigelingen zijn daar bevattelijk voor. Dit komt
doordat het maag-darmstelsel van een pasgeborene
nog niet is volgroeid. Bij volwassenen worden de
eiwitten uit koemelk in het maag-darmkanaal door
spijsverterings enzymen tot kleine stukjes
afgebroken. Deze kleine eiwitfragmenten en losse
aminozuren (de bouwstenen van eiwit) kunnen geen
allergie opwekken, maar grote eiwitten zoals het
melkeiwit (caseïne) wel. Omdat bij baby’s de
darm nog niet optimaal werkt kunnen grotere,
niet volledig verteerde eiwitten in het bloed
terechtkomen. Bij de meeste kinderen kan dit
geen kwaad, maar bij sommige kinderen gaat het
lichaam antistoffen tegen deze eiwitten
produceren. Dit kan leiden tot allergische
reacties zoals darmkrampen, spugen, huilen en
slecht groeien. Kinderen kunnen een aanleg
hebben om allergisch te reageren op van alles:
dit wordt atopie genoemd.
KAN
KOEMELK ALLERGIE ATOPISCH ECZEEM VEROORZAKEN OF
VERERGEREN ?
Dit is een lastige vraag
waar experts al jaren ruzie over maken.
Koemelk
allergie is niet de oorzaak van atopisch eczeem.
De oorzaak van atopisch eczeem is een erfelijke
aanleg. Kinderen die deze aanleg hebben (die
atopisch zijn) hebben wel een circa 2 keer
hogere kans op het krijgen van
voedingsallergieën. De klachten atopisch eczeem
en voedingsallergie gaan dus wel vaak samen,
maar het eczeem wordt niet veroorzaakt door
voedingsallergie.
Anders uitgelegd: de
erfelijke aanleg, atopie is de oorzaak. En wie
atopisch is kan in de loop van het leven last
krijgen van: atopisch eczeem, droge huid, jeuk,
galbulten (netelroos), hooikoorts, tranende
ogen, astma, en voedingsallergie.
Kan
koemelk allergie dan het gelijktijdig bestaande
eczeem verergeren? Dat kan wel, bij zuigelingen,
maar het komt veel minder vaak voor dan men
denkt. Er zijn kinderen met een ernstige koemelk
allergie, die na contact met koemelk direct
optredende allergische reacties krijgen, zoals
jeuk, galbulten (netelroos), en acute
verergering van eczeem, vooral in de vorm van
het verschijnen van rode vlekken. Soms krijgen
die kinderen zelfs astma of een allergische
shock (anafylactische shock). Ook zijn er
kinderen waarbij enkele uren na inname van
koemelk het eczeem opvlamt. In Nederlands
onderzoek onder zuigelingen met atopisch eczeem
en koemelkallergie bleek dat bij 6% van de
gevallen het eczeem verergerde na inname van
koemelk. Bij de rest, de overgrote meerderheid,
werd het eczeem dus niet verergerd door de
koemelk allergie.
HOE WORDT
KOEMELK ALLERGIE BEHANDELD ?
Bij een
aangetoonde koemelkallergie bestaat de
behandeling uit het verwijderen van alle koemelk
uit de voeding, door over te stappen op
koemelkvrije zuigelingen voeding vanaf het
moment dat de borstvoeding wordt gestopt. Er
zijn verschillende soorten zuigelingenvoeding
voor koemelkallergie op de markt:
Er
zijn hypo-allergene zuigelingenvoedingen. Dat
zijn producten waar wel koemelkeiwit in zit,
maar het is in kleine stukjes geknipt, die geen
of weinig allergie opwekken. Deze producten
worden ook wel partieel gehydroliseerde
zuigelingenvoeding of wei hydrolysaten genoemd.
Voorbeelden zijn Enfamil HA, Nutrilon HA, en
Frisopep, die rond de 13-15 euro per 500 g
kosten.
Er zijn koemelkeiwit-vrije
voedingen waarbij het koemelk eiwit in nog
kleinere stukjes is geknipt. Deze producten
worden ook wel sterk gehydroliseerde
koemelkeiwit-vrije voedingen of
caseïne
hydrolysaten genoemd. Voorbeelden zijn
Nutramigen, Pregestimil, Nutrilon pepti en Friso
Allergy Care die rond de 22-27 euro per 500 g
kosten.
En er zijn volledig
koemelkeiwit-vrije voedingen die uit losse
aminozuren zijn opgebouwd. Voorbeelden zijn
Nutramigen AA en Neocate LCD die rond de 81-89
euro per 500 g kosten.
Vrijwel alle
baby's met koemelkallergie kunnen met een sterk
wei- of caseïnehydrolysaat effectief behandeld
worden. De veel duurdere voeding gebaseerd op
vrije aminozuren wordt gereserveerd voor
kinderen met zeer ernstige vormen van bewezen
koemelkallergie.
Hypo-allergene zuigelingenvoeding (wei
hydrolysaten)
- Enfamil HA (Mead
Johnson) (partieel gehydroliseerde
zuigelingenvoeding)
- Nutrilon
HA 1 (Nutricia) (partieel gehydroliseerde
zuigelingenvoeding)
- Nutrilon
HA 2 (Nutricia) (partieel gehydroliseerde
zuigelingenvoeding)
|
Koemelkeiwit-vrije
zuigelingenvoeding (caseïne hydrolysaten)
- Nutramigen 1 (Mead Johnson) (koemelkvrij)
- Nutramigen 2 (Mead Johnson) (koemelkvrij)
- Pregestimil (Mead Johnson) (koemelkvrij)
- Nutrilon pepti 1 (Nutricia) (koemelkvrij)
- Nutrilon pepti 2 (Nutricia) (koemelkvrij)
|
Volledig koemelk-eiwit vrije zuigelingen
voeding opgebouwd uit aminozuren
- Nutramigen AA (Mead Johnson) (koemelkvrij,
aminozuren)
- Neocate LCP
(Nutricia) (koemelkvrij, aminozuren)
|
ALS ER VEEL ALLERGIE EN
ATOPISCH ECZEEM VOORKOMT IN DE FAMILIE, MOET IK
DAN KOEMELK VERMIJDEN ?
Nog maar enkele
jaren geleden werd aan moeders van kinderen met
aanleg voor atopisch eczeem geadviseerd om geen
koemelk te geven in het eerste levensjaar. Het
advies was om alleen borstvoeding of
hypoallergene zuigelingenvoeding te geven. De
gedachte was dat dit de ontwikkeling van
atopisch eczeem zou kunnen voorkomen. De laatste
jaren is gebleken dat dit niet het geval is.
Daarom worden nu dit soort adviezen niet meer
gegeven. Dus kinderen uit atopische families
mogen gewone babyvoeding gebruiken.
Borstvoeding is de eerste 4-6 maanden van het
leven de beste voeding voor zuigelingen, maar
beschermt ook niet tegen het ontwikkelen van
atopisch eczeem. Ook hoeven moeders die
borstvoeding geven geen koemelk te mijden.
Bijvoeding met koemelkhoudende
zuigelingenvoeding in de eerste dagen van het
leven is ook niet erg: dit geeft geen verhoogde
kans op allergische ziekten later in het leven.
WANNEER KAN IK MIJN BABY ANDERE DINGEN
TE ETEN GEVEN ?
Het introduceren van
andere voeding hoeft bij zuigelingen met
koemelkallergie niet te worden uitgesteld tot na
6 maanden en hoeft niet voorzichtig of gefaseerd
gedaan te worden. De grote meerderheid van
baby's met koemelkallergie is uitsluitend
allergisch voor koemelk; naar schatting
ontwikkelt circa 10% een allergie voor een ander
voedingsmiddel, en dan bijna altijd een van de
beruchte voedingsmiddelen waar je vaak
allergisch voor kunt worden zoals kippenei,
pinda, noten, schaal- of schelpdieren. Een
allergie voor de voedingsmiddelen die normaal
gedurende de eerste maanden van bijvoeding
worden geïntroduceerd, zoals groenten, fruit,
vlees, rijstebloem en granen, is extreem
zeldzaam. Kiwi kan men beter mijden.
HOE LANG MOET IK DE KOEMELK VRIJE PRODUCTEN
BLIJVEN GEBRUIKEN ?
Bij aanhoudende
koemelkallergie kan soja dienen als alternatieve
melkbron. Vanaf 6 maanden verdragen de
meeste zuigelingen met koemelkallergie
flesvoeding op basis van soja-eiwit. Dit is dan
ook een goed alternatief voor de duurdere
koemelkvrije zuigelingenvoeding. Rond 1 jaar is
koemelkallergie bij veel kinderen alweer
voorbij, daarom is het zinvol om vanaf de eerste
verjaardag het kind af en toe opnieuw bloot te
stellen aan koemelk om te kijken of de allergie
nog bestaat. Dit voorkomt onnodige aanpassingen
in de voeding. Veel kinderen die ooit verdacht
zijn van koemelk allergie gebruiken te lang dure
hypo-allergene producten of houden zich aan een
streng en ongezond dieet terwijl dit niet meer
nodig is. Mensen die melkproducten mijden doen
er goed aan om voldoende alternatieve bronnen
van calcium te nuttigen zoals groene
bladgroenten of havermout.
KAN IK
MELK VAN ANDERE DIEREN GEBRUIKEN ?
Door
de grote kruisovergevoeligheid tussen koemelk en
de melk van andere zoogdieren, zoals paarden,
ezelinnen, geiten of dromedarissen, is de melk
van zulke zoogdieren niet geschikt voor de
behandeling van koemelkallergie bij
zuigelingen.
|
