|
PRURIGO NODULARIS |
 |
WAT IS PRURIGO NODULARIS ?
Prurigo
nodularis is een huidaandoening waarbij hevig
jeukende bulten ontstaan. Prurigo betekent
jeuk,
de toevoeging nodularis slaat op de bulten. Het
wordt ook wel prurigo nodularis van Hyde
genoemd, naar de arts die het voor het eerst
heeft beschreven in 1909. Prurigo nodularis komt
vooral voor bij volwassenen en het is een
chronische aandoening. Het komt vaker voor bij
vrouwen dan bij mannen.
 |
 |
 |
| prurigo nodularis |
prurigo nodularis |
prurigo nodularis |
HOE
ONTSTAAT PRURIGO NODULARIS ?
Het is niet
precies bekend hoe prurigo nodularis ontstaat.
Een van de gedachte is dat het begint met alleen
maar jeuk op één plek, of met een acuut
opkomende jeukbult. Acute jeukbulten (prurigo
acuta) kunnen opeens verschijnen, enkele of
tientallen gelijk, en door allerlei oorzaken
(insectensteken, allergie, eczeem, etc). Acute
jeukbulten verdwijnen ook weer snel of worden
kapotgekrabt. Sommige patiënten met prurigo
nodularis hebben ook dit soort acute bultjes er
tussen, of hadden dat in het begin. Voor veel
patiënten is het onduidelijk wat er nu eerst
was, de jeuk of de bulten.
 |
 |
 |
| acute jeukbulten |
acute jeukbulten |
acute jeukbulten |
Wat in ieder
geval wel duidelijk is, is dat de harde bulten
ontstaan door chronisch krabgedrag. De continue
mechanische beschadiging van de jeukende plek
leidt er toe dat er steeds meer littekenweefsel
en bindweefsel ontstaat. Het kapotkrabben van de
jeukende bult verlicht even de pijn maar in de
genezingsfase gaat het toch weer jeuken en zo
houdt de aandoening zichzelf aan de gang. Het
krabben gebeurt ook onbewust of in de slaap,
omdat de jeukprikkel automatisch een krabreflex
uitlokt. Psychologische factoren, problemen,
stress kunnen van invloed zijn, omdat die het
krabgedrag kunnen verergeren. Daarnaast
veroorzaakt prurigo nodularis ook stress en soms
slaapproblemen. Mensen met een droge huid of
eczeem kunnen ook prurigo nodularis krijgen,
omdat ze veel last van jeuk hebben. Bij atopisch
eczeem kan ook op latere leeftijd een prurigo
nodularis beeld ontstaan met chronische
jeukbulten en veel krabeffecten. Dit wordt ook
wel prurigo van Besnier genoemd.
HOE ZIET PRURIGO NODULARIS ER UIT ?
De
jeukbulten zijn enkele millimeters tot circa een
centimeter groot en kunnen over het hele lichaam
zitten, maar meestal op armen en benen. Armen en
benen, vooral rond de polsen en de enkels zijn
plekken waar vaak aan gekrabt wordt. De bulten
zijn bolrond, vaak beschadigd door het krabben
en hebben een rode, paarse, grijsblauwe of
bruinige kleur. Ze voelen hard aan. En ze jeuken
hevig. Na het wegkrabben van een bult ontstaan
wonden en littekens. Door het krabben ontstaan
nieuwe bulten. Het geheel van het komen en gaan
van jeukbulten kan jaren duren, het is een
chronische huidaandoening.
IS
PRURIGO NODULARIS BESMETTELIJK ?
Prurigo
nodularis is niet besmettelijk, het wordt niet
door een infectie veroorzaakt. Er bestaat wel
een infectie die hevig jeukt en waarbij ook
jeukbulten ontstaan, en dat is
schurft. Schurft wordt vaak wel herkend op
een gegeven moment, en dan behandeld.
HOE WORDT DE DIAGNOSE GESTELD ?
De
diagnose wordt gesteld op het klinisch beeld, op
hoe het er uitziet. Vanwege het typische beeld
en de jeuk is het makkelijk te herkennen. Soms
moet er een
huidbiopt worden afgenomen om andere
huidaandoeningen uit te sluiten.
Daarnaast
wordt vaak ook nader onderzoek gedaan naar een
onderliggende oorzaak van jeuk. Er is
bijvoorbeeld met bloedonderzoek vast te stellen
of iemand een aanleg heeft voor atopisch eczeem.
En er zijn enkele afwijkingen die jeuk
veroorzaken, zoals leverziekten en nierziekten,
die met behulp van een bloedonderzoek op te
sporen zijn. Meestal ziet men prurigo nodularis
zomaar, of bij een droge huid of atopie en
levert bloedonderzoek geen verdere
aanknopingspunten op.
HOE WORDT
PRURIGO NODULARIS BEHANDELD ?
Er moet
een behandeling worden ingesteld die de jeuk
vermindert, en daarnaast moet u proberen om zo
min mogelijk te krabben. Alleen door deze beide
maatregelen is het mogelijk om de vicieuze
cirkel te doorbreken. Het is heel moeilijk om
niet te krabben als de huid jeukt, maar door
krabben wordt prurigo nodularis alleen maar
erger. Als de opengekrabde wondjes genezen, dan
gaat de huid ook vaak weer jeuken.
Er
zijn verschillende mogelijkheden om de jeuk te
behandelen:
- Vette huidverzorgende
crèmes. Een droge huid gaat jeuken, dus de huid
moet altijd goed verzorgd zijn met vette of
vochtinbrengende crèmes.
- Lokale
corticosteroïden in de vorm van een crème of een
zalf. Lokale corticosteroïden zijn krachtige
remmers van eczeem en jeuk. Eventueel kan de
creme worden afgedekt met een speciale pleister
(een hydrocolloid pleister, zie de folder over
hydrocolloïden). Afdekken met een pleister
voorkomt dat er aan gekrabt wordt maar zorgt er
ook voor dat de steroïden extra goed doordringen
in de huid. Corticosteroïden kunnen eventueel
ook rechtstreeks in de prurigo nodularis bulten
worden ingespoten bij hardnekkige gevallen (mits
het er niet teveel zijn).
- Anti-jeuk
tabletten (antihistaminica).
-
Lichttherapie, behandeling met UVB-licht in
lichtcabines.
- Bevriezen met vloeibare
stikstof.
Bij onvoldoende effect en
ernstige jeuk zijn er ook nog enkele zwaardere
middelen die kunnen worden voorgeschreven zoals
thalidomide, ciclosporine of azathioprine. Deze
medicijnen kunnen ook veel bijwerkingen hebben
dus zullen niet lichtvaardig worden gegeven.
Thalidomide dient minimaal 6 maanden te worden
gebruikt. Het middel, vroeger bekend als
softenon, is erg schadelijk voor de ongeboren
vrucht; vrouwen mogen dus absoluut niet zwanger
worden. Ook kan het zenuwen aantasten,
waardoor klachten zoals gevoelstoornissen en
spierzwakte kunnen optreden.
Ook
antidepressiva kunnen helpen, evenals
psychologische begeleiding om te leren om te
gaan met jeuk en trucs aan te leren om niet te
gaan krabben.
WAT ZIJN DE
VOORUITZICHTEN ?
Als het lukt om er niet
meer aan te krabben, dan kan prurigo nodularis
genezen. De behandeling met crèmes en andere
middelen moeten de jeuk dempen, maar het stoppen
met krabben zult u zelf moeten doen. Blijft u
krabben, dan gaat het niet over en kan het
jarenlang duren en grote schade aanrichten aan
de huid.
WAT KUNT U ZELF NOG DOEN ?
Voorkom uitdroging van de huid, niet te
heet douchen, na het douchen een goede
vochtinbrengende lotion of vetcrème gebruiken.
Probeer niet te krabben. Houd uw nagels kort
zodat u de plekken niet open krabt.
|
