| SCHIMMEL
INFECTIE HOOFDHUID (TINEA CAPITIS) |
 |
WAT IS TINEA CAPITIS ?
Tinea capitis is een
schimmelinfectie van het behaarde hoofd
(hoofdschimmel). Tinea capitis komt vooral voor
bij kleine kinderen (3 tot 7 jaar oud). Tinea capitis
is zeer besmettelijk. De kinderen kunnen het oplopen
op school, via contact met andere kinderen die het
hebben, of door contact met (huis)dieren met een
schimmelinfectie. Op scholen komt soms een epidemie
voor, waardoor veel kinderen tegelijk besmet worden.
HOE ZIET TINEA CAPITIS ER UIT
?
Er zijn verschillende schimmelsoorten
die de hoofdhuid en de hoofdharen kunnen infecteren,
en die veroorzaken verschillende vormen van hoofdschimmel.
Sommige schimmels veroorzaken één of enkele kale
plekken met een lichte grijzige schilfering. Andere
veroorzaken schilfering en haaruitval op het gehele
behaarde hoofd. Er kunnen ook plekken ontstaan met
puskopjes, korsten, roodheid en zwelling.
 |
 |
 |
|
hoofd schimmel |
hoofd schimmel |
hoofd schimmel |
 |
 |
 |
|
hoofd schimmel |
hoofd schimmel |
hoofd schimmel |
HOE KUN JE EEN SCHIMMELINFECTIE
VAN DE HOOFDHUID OPLOPEN ?
Tinea
capitis ontstaat door infectie met een
schimmel. De belangrijkste veroorzakers
van tinea capitis in Nederland zijn de schimmels
Trichophyton violaceum, Microsporum
canis, Microsporum audouinii,
Trichophyton tonsurans, Trichophyton mentagrophytes,
Trichophyton rubrum, Trichophyton verrucosum,
Trichophyton soudanense en Trichophyton
schoenleinii.
Schimmels zijn erg besmettelijk
en kunnen worden overgedragen van mens op mens door
contact met besmette haren, maar ook via kleding,
hoofddeksels, stoelen in de bioscoop, autostoelen,
beddengoed, handdoeken, kammen en borstels.
Na de grote vakantie kunnen er epidemieën op
school ontstaan van schimmels die kinderen hebben
meegenomen uit het buitenland, meestal uit Marokko
en Turkije, soms uit Suriname en de Antillen. Via
asielzoekers worden ook schimmelsoorten geïmporteerd
uit Afrika (vooral Somalië en Ghana) en het Midden-Oosten.
In Afrika komt hoofdschimmel veel vaker voor dan
in Nederland.
Ook via contact met dieren
(katten, honden, cavia's, runderen, schapen en geiten)
kunnen schimmels worden opgelopen.
HOE WORDT VASTGESTELD DAT ER EEN SCHIMMELINFECTIE
IS ?
De diagnose kan worden gesteld
op het klinisch beeld, op hoe het er uit ziet. Er
zijn bij kleine kinderen met kale plekken op het
hoofd niet zoveel andere oorzaken te bedenken dan
hoofdschimmel.
Woods lamp
Er kan worden gekeken met een lamp die ultraviolet
A licht afgeeft (blacklight). Deze blauwe lamp wordt
ook wel de Woods lamp
genoemd. Sommige schimmels lichten groen op als
ze (in een donkere kamer) worden belicht met de
Woods lamp.
Microscopisch onderzoek
Er kunnen ook haren of huidschilfers worden
losgetrokken en direct bekeken onder de
microscoop. Onder de microscoop
kunnen schimmeldraden of schimmelsporen worden gezien
in of op de haren, of op huidschilfers. Als ze niet
te zien zijn kan het nog steeds tinea capitis zijn,
want de schimmeldraden en sporen zijn niet altijd
makkelijk te ontdekken onder de microscoop, en ze
kunnen ook diep in de haarzakjes zitten.
Kweek op schimmels
Er kan een schimmelweek
worden afgenomen, door een aantal haren los te trekken
en op te sturen naar het lab. Een kweek op schimmels
duurt lang, de uitslag is niet meteen bekend. Het
kan wel 6 weken duren voordat de uitslag bekend
is. Als het erg op een schimmelinfectie lijkt is
het niet nodig om de uitslag af te wachten, er kan
meteen een behandeling worden gestart met tabletten
of capsules tegen schimmel. Bij twijfel en weinig
klachten kan men ook afwachten tot de kweek bekend
is. Uit de kweek komt of het een schimmelinfectie
is, en ook welke schimmel het is.
 |
 |
 |
|
Woods lamp |
Woods lamp |
microscoop |
HOE WORDT TINEA CAPITIS (HOOFDSCHIMMEL)
BEHANDELD ?
Tinea capitis moet altijd
met anti-schimmel middelen in de vorm van tabletten
of capsules worden behandeld. Lokale middelen zoals
anti-schimmel crèmes of lotions dringen niet goed
door in de haren en in de haarzakjes. Er zijn verschillende
anti-schimmel middelen (antimycotica) beschikbaar
in Nederland zoals terbinafine, itraconazol, fluconazol en griseofulvine.
De behandeling moet langdurig worden voortgezet
(6 tot 12 weken).
Naast de behandeling met
tabletten of capsules kan men ook de hoofdhuid nog
behandelen met een lokaal middel zoals Nizoral (ketoconazol)
hoofdgel, Selsun shampoo, of betadine jodium shampoo.
Dit kan helpen om verspreiding van de schimmel tegen
te gaan.
WELKE GENEESMIDDELEN
ZIJN ER VOOR HOOFDSCHIMMEL ?
terbinafine
Volwassenen 1 maal daags 250 mg gedurende 4-8
weken.
Kinderen 4-6 mg per kg per dag gedurende
4-8 weken.
Dat komt ongeveer neer op:
10-20 kg: 62.5 mg
20-40 kg: 125 mg
>
40 kg: 250 mg
Trisporal (itraconazol)
Volwassenen 1 maal daags 100 mg gedurende 4-8 weken.
Kinderen 5 mg per kg per dag gedurende 4-8 weken.
Diflucan (fluconazol)
Volwassenen 150 mg per dag gedurende 4 tot 8 weken.
Kinderen 6 mg per kg per dag gedurende 4 tot 8 weken.
Dat komt ongeveer neer op:
1-3 jaar (10-15
kg): 60-90 mg per dag.
3-6 jaar (15-20
kg): 90-120 mg per dag.
6-10 jaar (20-30
kg): 120-150 mg per dag.
> 10 jaar
(> 30 kg): 150 mg per dag.
Griseofulvine
Volwassenen 500-1000
mg per dag gedurende 6-8 weken, zonodig langer.
Kinderen: 10-20 mg/kg/dag gedurende 6-8 weken, zonodig
langer.
Dat komt ongeveer neer op:
<
1 jaar (< 10kg): 125 mg per dag
1-3
jaar (10-15 kg): 200-300 mg per dag.
3-6
jaar (15-20 kg): 300-400 mg per dag.
6-10
jaar (20-30 kg): 400-500 mg per dag.
>
10 jaar (> 30 kg): 500 mg per dag.
Als ondersteunende behandeling, tegen
verspreiding sporen:
Nizoral (ketoconazol)
hoofdgel.
Selsun shampoo.
Betadine jodium
shampoo.
WAT ZIJN DE VOORUITZICHTEN
?
Met een goede behandeling, voldoende
lang volgehouden, zal de schimmelinfectie genezen.
Daarna komt het meestal niet nog een keer terug.
Schimmelinfecties van het behaarde hoofd op volwassen
leeftijd zijn zeldzaam, maar het kan wel. Vooral
als er een gestoorde afweer is, zoals hiv-infectie
of gebruik van afweer-onderdrukkende geneesmiddelen.
WAT KAN IK ZELF NOG DOEN ?
Zorg ervoor dat de behandeling met tabletten
goed wordt uitgevoerd en dat de kuur helemaal afgemaakt
wordt, ook als het lijkt alsof de klachten al over
zijn. Diep in de haarzakjes en in de haren zelf
kunnen nog schimmelsporen aanwezig zijn waaruit
de schimmel kan terug groeien.
Verspreiding
binnen een gezin kan worden voorkomen met hygiënische
maatregelen. Borstels en kammen moeten gedesinfecteerd
worden en mogen niet gedeeld worden met anderen.
Beddengoed, handdoeken, en kleding moeten ook niet
gedeeld worden en moeten op minstens 60° C gewassen
worden. Autostoelen goed stofzuigen. Eventuele hoezen
wassen. Opletten of gezinsgenoten ook besmet zijn,
zo ja dan moeten deze ook worden behandeld. Huisdieren
met huidafwijkingen moeten door de dierenarts behandeld
worden.
MOET IK MIJN KIND THUISHOUDEN
ALS HET TINEA CAPITIS HEEFT ?
Dat
is niet nodig. Het is voldoende om te zorgen dat
de hoofdschimmel behandeld wordt. Wel is het nodig
om de school in te lichten. Als er veel gevallen
tegelijk zijn kan de schoolleiding besluiten om
maatregelen te nemen zoals goed nat reinigen, verkleedkleren
wassen op 60 °C, kinderen nakijken, ouders waarschuwen,
etc.
|
