|
WINTERTENEN (PERNIONES, PERNIOSIS, CHILBLAINS) |
 |
Wintertenen (winterhanden, wintervoeten)
ontstaan door een abnormale reactie van de
kleine bloedvaten in de huid bij blootstelling
aan kou.
De normale reactie bij
blootstelling aan een koude omgeving is dat de
oppervlakkige kleine vaten minder bloed
doorlaten (vasoconstrictie), zodat er minder
bloed naar de huid gaat. De kerntemperatuur van
het lichaam blijft daardoor op peil, de
temperatuur van de huid daalt. Als de
huidtemperatuur te laag wordt, treedt een
beschermingsmechanisme in werking, de vaatjes
worden juist opengezet (vasodilatatie) en de
huid warmt snel op, wordt rood en warm, gaat
gloeien.
Bij wintertenen reageren de
vaatjes anders. In de wat grotere vaten
(arteriolen) in de diepere gedeelten van de huid
treedt na blootstelling aan kou een langdurige,
aanhoudende vasoconstrictie (dichtknijpen van de
vaatjes) op, die niet automatisch gevolgd wordt
door vasodilatatie (vaatverwijding). De kleine
haarvaten in de oppervlakkige lagen van de huid
gaan wel maximaal openstaan, in een poging om de
afsluiting in de diepte op te vangen. Het gevolg
daarvan is rode, gloeiende, vaak jeukende of
branderige plekken op de aan kou blootgestelde
plekken, vooral de vingers, handen, tenen,
voeten, hielen, en onderbenen. Het kan ook
voorkomen aan de dijen, neuspunt, en de
oorranden. Een enkele keer kunnen blaren of
wonden ontstaan in de aangedane gebieden.
Meestal gaan de plekken vanzelf weer over binnen
een week, maximaal 3 weken.
 |
 |
 |
| perniones |
perniones |
perniones |
De oorzaak van dit abnormale reactiepatroon
is niet bekend. Deels speelt een erfelijke
aanleg mee, want het komt in families voor. Het
wordt ook wat vaker gezien bij mensen met een
slechte voedingstoestand, o.a. bij anorexia
nervosa.
Behandeling is moeizaam, het
beste is om blootstelling aan kou te voorkomen.
Draag dikke sokken en warme, ruime, goed
isolerende schoenen, handschoenen, en andere
beschermende kleding. Zorg dat sokken en
schoenen droog blijven. Draag geen te nauwe of
knellende schoenen. Zorg ook in huis voor een
warme omgeving. Mijd extreme kou, met name
temperatuurswisselingen voorkomen.
Sommige patiënten hebben baat bij pogingen om de
lokale bloedvoorziening te verbeteren met
wisselbaden (de voeten kortdurend, maximaal 2-3
minuten, onderdompelen in koud water en daarna
in warm water) en/of massage, uitgevoerd voordat
het winterseizoen begint. Of dit echt goed werkt
is niet systematisch uitgezocht, en koud water
baden zijn niet zonder risico bij patiënten die
gevoelig zijn voor wintervoeten.
Medicamenteuze behandeling: de aangedane plekken
kunnen worden ingesmeerd met lokale middelen die
de huiddoorbloeding verbeteren. Dit kan zonder
gevaar worden uitgeprobeerd. Voorbeelden zijn
capsicum crème 0.075% FNA, dat op recept
verkrijgbaar is, of Midalgan Forte, verkrijgbaar
zonder recept bij drogist of apotheek. Deze
middelen worden niet vergoed.
Daarnaast
bestaan er een aantal geneesmiddelen die de
oppervlakkige vaten openzetten. Deze
geneesmiddelen zijn echter niet zonder
bijwerkingen en worden daarom met
terughoudendheid voorgeschreven.
|
