Het FNA is het officiële Nederlandse apothekers formularium. Het omvat diverse bereidingsvoorschriften, niet alleen voor dermatica maar ook voor capsules, dranken, injectievloeistoffen, oordruppels, oogdruppels, etc. De FNA voorschriften worden bijgehouden door het WINAp (Wetenschappelijk Instituut Nederlandse Apothekers), onderdeel van de KNMP (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie). De dermatologische preparaten vormen een belangrijke onderdeel van het FNA. Ongeveer de helft van alle apotheekbereidingen betreft dermatologische apotheekbereidingen. Het WINAp geeft eens in de zoveel tijd een boekje uit, Dermatica op recept. Dit boekje wordt regelmatig aan alle dermatologen toegezonden. Ook is het te bestellen via de KNMP website.

De meeste FNA recepten zijn door de apotheek kant en klaar te bestellen via de groothandels. Sommige preparaten of varianten moeten door de apotheek zelf gemaakt worden aan de hand van de FNA bereidingsvoorschriften.

Op huidziekten.nl zijn de FNA preparaten te vinden in het dermatologisch formularium, op alfabet (in deze tabel zijn alle producten opgenomen die een dermatoloog regelmatig voorschrijft, ook geneesmiddelen en verzorgende producten). Daarnaast is er ook een tabel met magistrale receptuur te vinden waarin ook de standaard FNA receptuur is opgenomen.

Coderingen in tabel dermatologisch formularium:

	FNA (Formularium Nederlandse Apothekers)
	ex-FNA (niet meer opgenomen in het Formularium Nederlandse Apothekers)
	Magistraal recept

De FNA preparaten en de magistrale bereidingen zijn met zorg ontwikkeld door dermatologen en apothekers om therapie op maat te kunnen aanbieden voor speciale gevallen en zeldzame dermatosen. Vaak zijn het bereidingen die een product imiteren dat in Nederland niet verkrijgbaar is, maar wel in de VS of in de ons omringende Europese landen, met name Duitsland en Engeland. Omdat het gaat om bijzondere producten voor zeldzame aandoeningen, zijn er geen grote placebo gecontroleerde studies beschikbaar. De kennis van de magistrale therapie is vooral verworven uit case reports aangevuld met de jarenlange ervaring van experts, die ervaring hebben opgedaan met de in de literatuur beschreven receptuur. In de evidence based medicine wordt dit aangeduid met evidence levels (niet vergelijkend onderzoek) en (expert opinions). Een goed voorbeeld van zo'n magistrale bereiding is sirolimus zalf voor de indicatie adenoma sebaceum.

Zorgverzekeraars hebben lak aan de expertise van dermatologen en apothekers en zijn in 2015 begonnen met het rücksichtslos en zonder enig benul schrappen van de vergoedingen van allerlei magistrale bereidingen en FNA preparaten. Ondanks protesten van de beroepsverenigingen NVDV en KNMP worden diverse dermatica niet meer vergoed. De motieven van de verzekeraars zijn onduidelijk. De kosten van de magistrale dermatica zijn verwaarloosbaar in verhouding tot wat er in Nederland omgaat aan geneesmiddelen, vooral door de toenemende kosten van de dure geneesmiddelen en weesgeneesmiddelen. Patiënten, vooral chronische patiënten, psorasis patiënten, en kinderen met eczeem en ichtyosis komen in de problemen door het schrappen van de magistrale bereidingen. Het is onbegrijpelijk dat zorgverzekeraars denken te kunnen bepalen wat de beste behandeling is voor een specifieke patiënt en wat werkt en niet werkt. In de samenleving ontstaat steeds meer weerstand tegen de ongebreidelde macht van de zorgverzekeraars. De verantwoordelijke politici grijpen echter niet in.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.