Annular lichenoid dermatitis of youth is een zeldzame dermatose, voor het eerst beschreven in 2003 door Annessi et al. De huidafwijking bestaat uit annulaire erythemateuze macula of plaques bij jonge kinderen, vaak op de onderbuik of in de flanken. De laesies worden meestal gebiopteerd met als werkdiagnose morfea, mycosis fungoides, erythema annulare centrifugum, erythema chronicum migrans, of lymfocytic infiltration of the skin, maar er komt een ander histologisch beeld uit, met een lichenoid ontstekingsinfltraat.



Klinisch beeld:
Annular lichenoid dermatitis of youth komt voor bij jongeren onder de 22 jaar, de gemiddelde leeftijd ligt rond de 11 jaar. Geen verschil tussen mannen en vrouwen. Het begint met één of meerdere erythemateuze macula die langzaam groter worden en overgaan in 3-10 cm grote annulaire plaques met een licht verheven erythemateuze rand. Later vervaagt de rand, vaak met achterlating van een annulaire hyperpigmentatie rond een lichter gekleurd centrum zonder atrofie of induratie. De laesies zitten meestal laag op de onderbuik, in de liezen of de flanken. Soms in de oksels of in de nek. De laesies schilferen niet. De afwijkingen hebben een chronisch beloop. Spontane genezing komt ook voor, maar niet vaak. Het reageert op therapie zoals lokale of systemische corticosteroïden of lichttherapie, maar na het staken daarvan komen de plekken weer terug.

DD:
Morfea, mycosis fungoides, erythema annulare centrifugum, erythema chronicum migrans, erythema migrans arciforme et palpabile, lymfocytic infiltration of the skin, cutane LE, lichenoide geneesmiddelenreactie.

PA:
Bandvormig lymfocytair infiltraat in de papillaire dermis, overgrijpend op de dermo-epidermale overgang. Vacuolaire grensvlakdegeneratie. Migratie van lymfocyten naar toppen van de retelijsten, plaatselijk apoptose / necrose van keratinocyten. In latere fase vervlakking van de epidermis door verlies van retelijsten, afname van het lymfocytair infiltraat, en enkele melanofagen. Het infiltraat is polyclonaal en is in de dermis voornamelijk opgebouwd uit CD4+ en CD3+ lymfocyten, terwijl in de epidermis vooral CD8+ lymfocyten worden gezien.

Annular lichenoid dermatitis of youth kan klinisch en histologisch lijken op mycosis fungoides. Er zijn auteurs die zich afvragen of het niet een milde variant van MF is of wordt. Maar anderen beschouwen het echt als een aparte en benigne entiteit en waarschuwen ervoor om niet het label MF er op te plakken. De plaques bij mycosis fungoides zien er klinisch iets anders uit, hebben vaak een licht schilferend oppervlak. Bij MF past ook niet de typische annulaire vorm met erythemateuze of gehyperpigmenteerde rand en een gehypopigmenteerd centrum.



Histologisch kan annular lichenoid dermatitis of youth worden onderscheiden van MF door de aantasting van de retelijsten, afwezigheid van parakeratosis, een lymfocytair infiltraat beperkt tot de toppen van de retelijsten, met apoptotische / necrotische keratinocyten, het ontbreken van lymfocyten in de basale laag, het ontbreken van atypische lymfocyten, en de polyklonaliteit van het infiltraat. Bij plaquevorm mycosis fungoides kunnen ook vacuolaire grensvlak veranderingen optreden, maar niet op zo’n uitgebreide schaal als bij annular lichenoid dermatitis of youth. En bij MF wordt in de helft tot driekwart van de gevallen een monoklonaal T-cel infiltraat gevonden.

Therapie:
R/ Lokale corticosteroïden klasse II-IV.
R/ Protopic (tacrolimus) zalf of Elidel (pimecrolimus) crème.
R/ Lichttherapie (UVB TL01, PUVA).
R/ prednison.
R/ ciclosporine.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.