Bij voorkeur gebruikt men in de zwangerschap, vooral in het eerste trimester, zo min mogelijk geneesmiddelen en dus ook geen antihistaminica. Van de oudere, vaak sederende antihistaminica is voldoende informatie bekend over veilig gebruik tijdens zwangerschap en lactatie. Redelijk veilig (categorie A volgens het Zweedse classificatiesysteem, hetgeen betekent dat vele vrouwen het gebruikt hebben zonder dat complicaties optraden) zijn clemastine (Tavegyl), en hydroxyzine. Ook Phenergan (promethazine) heeft nooit schade veroorzaakt bij gebruik in de zwangerschap, en kan in het eerste trimester veilig worden gegeven. Hoge doseringen promethazine aan het eind van de zwangerschap worden ontraden vanwege kans op extrapiramidale stoornissen bij de pasgeborene en neonatale ademdepressie. Gebruik van promethazine tijdens borstvoeding wordt ontraden i.v.m. kans op ademdepressie.

In de praktijk worden de oudere antihistaminica echter nog maar weinig gebruikt vanwege de sederende eigenschappen. Van de nieuwere niet-sederende antihistaminica is minder bekend over gebruik tijdens de zwangerschap. Daarom zijn ze volgens de bijsluiters meestal niet toegestaan. Inmiddels zijn ook loratadine (Claritine) en desloratadine (Aerius) door een groeiend aantal zwangere vrouwen gebruikt zonder dat problemen optraden, en worden beschouwd als veilig (categorie B1). Cetirizine (Zyrtec), levocetirizine (Xyzal), en fexofenadine (Telfast) worden beschouwd als waarschijnlijk veilig (categorie B2). Ook door LAREB worden loratadine, desloratadine, cetirizine en levocetirizine nu als veilig beschouwd.

Kies bij zwangerschap, indien er een dwingende reden voor het voorschrijven van antihistaminica bestaat er altijd een uit het onderstaande rijtje, bij voorkeur met label A of B1:

Nieuwe niet-sederende antihistaminica:
- loratadine (Claritine) B1
- desloratadine (Aerius) B1
- cetirizine (Zyrtec) B2
- levocetirizine (Xyzal) B2
- fexofenadine (Telfast) B2

Oudere sederende antihistaminica:
- dexchloorfeniramine (Polaramine) A (niet meer leverbaar)
- cyproheptadine (Periactin) A (niet meer leverbaar)
- clemastine (Tavegyl) A
- hydroxyzine A
- promethazine (Phenergan) C

Vrouwen die in het begin van de zwangerschap een antihistaminicum hebben gebruikt hebben geen reden om zich zorgen te maken, omdat de kans op een afwijking veroorzaakt door het antihistaminicum bijzonder klein is.


Zweedse classificatiesysteem:

Category A (zeker veilig)
Drugs which have been taken by a large number of pregnant women and women of childbearing age without any proven increase in the frequency of malformations or other direct or indirect harmful effects on the fetus having been observed.

Category B1 (veilig)
Drugs which have been taken by only a limited number of pregnant women and women of childbearing age, without an increase in the frequency of malformation or other direct or indirect harmful effects on the human fetus having been observed.
Studies in animals have not shown evidence of an increased occurrence of fetal damage.

Category B2 (waarschijnlijk veilig)
Drugs which have been taken by only a limited number of pregnant women and women of childbearing age, without an increase in the frequency of malformation or other direct or indirect harmful effects on the human fetus having been observed.
Studies in animals are inadequate or may be lacking, but available data show no evidence of an increased occurrence of fetal damage.

Category C (mogelijk onveilig, afgeraden in de zwangerschap tenzij geen alternatief)
Drugs which, owing to their pharmacological effects, have caused or may be suspected of causing, harmful effects on the human fetus or neonate without causing malformations. These effects may be reversible. Accompanying texts should be consulted for further details.


Lactatie:
De meeste middelen dringen door in de moedermelk; van Zyrtec (cetirizine), Claritine (loratadine), Aerius (desloratadine) en Telfast (fexofenadine) valt bij gebruik in therapeutische hoeveelheden geen schadelijk effect te verwachten voor de neonaat. Zie antihistaminica tijdens borstvoeding.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.
Björn C. Scholten. Dermatoloog, Amsterdam.