Bacteriële vaginose (synoniemen: Gardnerella vaginitis, anaërobe vaginosis/vaginitis)
is geen echte
SOA, het ontstaat door verstoring van het evenwicht tussen
Lactobacillus,
Gardnerella, en anaëroben. De zuurgraad neemt af en er ontstaat overgroei
van
Gardnerella vaginalis e.a. soorten (
Mobiluncus curtisii,
Bacteroides,
Peptostreptococci). Symptomen: toegenomen afscheiding, stank (vislucht),
jeuk, irritatie.
Oorzaken: teveel wassen met zeep, tampons te lang laten
zitten, na antibiotica, en IUD's.
Diagnostische kriteria
(drie van
de eerste vier moeten aanwezig zijn):
1. |
homogene wit-grijze fluor
(soms gasbelletjes) |
2. |
pH > 4.5 |
3. |
stinkend (visgeur), aminetest
+ (vislucht komt vrij bij toevoegen KOH 10% aan fluor op dekglaasje) |
4. |
clue cells in het NaCl preparaat (gestippelde epitheelcellen) |
5. |
Grampreparaat: weinig Döderlein staafjes (Lactobacillus), toename
Gardnerella vaginalis |
![Bacteriele vaginose (Gardnerella vaginalis): schuimende fluor door gasbelletjes (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Bacteriele vaginose (Gardnerella vaginalis): schuimende fluor door gasbelletjes](../../../afbeeldingen/soa/soabactvaginose1z.jpg) |
![Bacteriele vaginose (Gardnerella vaginalis): schuimende fluor door gasbelletjes (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Bacteriele vaginose (Gardnerella vaginalis): schuimende fluor door gasbelletjes](../../../afbeeldingen/soa/soabactvaginose2z.jpg) |
schuimende
fluor |
overmatige fluor |
![Clue cells (klik op foto voor vergroting) [bron: Springer images] Clue cells](../../../afbeeldingen/soa/soacluecells2z.jpg) |
![Clue cells (klik op foto voor vergroting) [bron: www.network54.com] Clue cells](../../../afbeeldingen/soa/soacluecellsgramz.jpg) |
clue cells |
clue cells |
Kweek: Gardnerella
kan worden gekweekt, maar een positieve kweek zegt weinig (behoort tot de
normale flora). Het zelf zoeken naar clue cells is betrouwbaarder.
Behandeling is alleen nodig als patiënte er duidelijk last van heeft.
DD:
zie
tabel oorzaken van fluor vaginalis.
Contactopsporing: geen.
Medebehandeling: bij
hardnekkig recidiverende anaërobe vaginosis kan worden overwogen om de
partner (man/vrouw) éénmalig mee te behandelen.
Nacontrole: geen.
Therapie:R/ Flagyl (metronidazol) 2 g ineens. Of 2 dd 500 mg gedurende 7
dagen. Ook penicilline en tetracycline (10 dagen) zijn mogelijk.
R/
metronidazol gel of crème 0.75-1% 2 dd 5 g intravaginaal.
Bij
zwangerschap in eerste trimester geen Flagyl geven (in tweede/derde
trimester eventueel wel; nooit teratogene effecten gezien). Bij ernstige
vaginitis bij zwangeren mogen wel:
R/ clindamycine 2% vaginale crème
(cetomacrogolcrème FNA), 1 dd 5 g gedurende 7 dagen. Eventueel clindamycine
2 dd 300 mg oraal, 7 dagen.
R/ amoxicilline 4 dd 500 mg oraal gedurende 7
dagen.
Ter verlaging van de pH kunnen de volgende middelen
geadviseerd worden: irrigatie met 2% melkzuuroplossing, Lactacyd-Intiem
(combinatie van melkzuur en melkwei), Lactacyd Femina, of verdunde
azijnzuuroplossing. Ook Betadine oplossing kan bijdragen.
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC,
Amsterdam.