WERKINSTRUCTIES BOTOX

Doelstelling:
Het doel van de behandeling met Botox is het behandelen van ernstige oksel hyperhidrosis.

Definities:
Hyperhidrosis axillaris (overmatig transpireren in de oksels). Mensen met hyperhidrosis produceren zweet in vele grotere hoeveelheden dan nodig om hun temperatuur te regelen. Deze werkinstructie gaat over behandeling van de oksels met Botox. Ook de handpalmen en de voetzolen kunnen met Botox worden behandeld, maar over het algemeen is dat te pijnlijk.

Verantwoordelijkheden:
- De arts is verantwoordelijk voor het injecteren van Botox
- De verpleegkundige is verantwoordelijk voor het voorbereiden van de behandeling

Benodigdheden:
- Botox 100E / per fles
- Opzuignaald
- Gele naaldjes
- Fysiologische zoutoplossing (0.9% NaCl) 4 cc
- 4 tuberculine spuitjes (1.0 cc)
- Gaasjes
- Liniaal
- Watervaste stift
- Washandjes
- Handdoeken
- Aardappelzetmeel + strooibus
- Jodiumoplossing 4%, 5% of 10% zonder alcohol
- Afdelingscamera
- Savlon (300 ml fles) of zeepoplossing zonder alcohol
- Disposable handschoenen (arts en verpleegkundige)

Toepassingsgebied:
Deze werkinstructie heeft betrekking op de handelingen bij patiënten met hyperhidrosis met Botulinetoxicine (Botox) op de polikliniek dermatologie door de verpleegkundige en de behandelend arts.

Werkwijze:

Voorbereiding:
- Afspraak plannen van 30 minuten + eventueel controle afspraak of belafspraak na 3-4 weken
- Patiënten informatie meegeven.
- Benodigdheden bestellen (zoals bij hulpmiddelen aangegeven).

Benodigdheden klaarzetten:
- Botox 1 of 2 flesjes Allergan (100E per flesje), hangt af van de behandeling
  (moet in de diepvriezer bewaard worden, van tevoren ophalen bij de apotheek)
- Fysiologische zoutoplossing (0.9% NaCl) 4 cc)
- 4 tuberculine spuitjes (1.0 ml) met grijze naaldjes
- Afdelingscamera
- Gaasjes
- Liniaal
- Watervaste stift
- Washandjes + handdoeken
- Aardappelzetmeel + strooibus
- Jodiumoplossing 4%, 5% of 10% zonder alcohol
- Savlon (300 ml fles) of zeepoplossing zonder alcohol
- Disposable handschoenen (arts en verpleegkundige)

Werkwijze behandeling:
- Arts controleert oksels of de behandeling door kan gaan
- Verpleegkundige doet 4 cc fysiologische zoutoplossing in flesjes botox, niet schudden (zie bijsluiter)
- Verpleegkundige verdeelt botox over 4 spuitjes van 1 ml = 25E per spuitje (tot gebruik max 4 uur in koelkast bewaren)
- Verpleegkundige maakt het te behandelen lichaamsdeel schoon met water en zeep/savlon
- Verpleegkundige droogt oksels af
- Verpleegkundige dept het lichaamsdeel (delen) met jodiumoplossing, zodat het geheel goed vochtig is
- Verpleegkundige strooit hierover het aardappelzetmeel
- Het behandelde gebied zal nu zwart kleuren op de plaatsen waar veel transpiratie voorkomt
  Arts maakt hiervan een foto 1 of 2 overzichtsfoto's
- Verpleegkundige wast het geheel weer schoon met water en zeep/savlon

Botox injecties:
- Arts zal met een liniaal en een watervaste stift in het te behandelen gebied vierkantjes tekenen van 2 x 2 cm (Oksel)
- Arts gebruikt de spuitjes met de botox oplossing om dit centraal in het vierkantje intracutaan te spuiten
  ca. 2,5-5E per vierkantje.

Achtergrond informatie over Botox:
Botox wordt geleverd in gedroogde kristallijne vorm, elk flesje bevat 100E moet worden verdund met 4 ml fysiologisch zoutoplossing waardoor 25E/ml ontstaan. De ontstane vloeistof mag niet worden geschud aangezien eventueel luchtbellen het toxine kunnen denatureren. Houdbaarheidsstudies hebben aangetoond dat botuline toxine tot tenminste twee weken na opening, mits gekoeld bewaard, toepasbaar is zonder aan werkzaamheid in te boeten. Botox kan het beste worden ingespoten met een insuline spuit of tuberculinespuit (1 ml). Per zitting worden 50-400E ingespoten. Het zichtbare effect van het toxine treedt na 4 tot 5 dagen op. De werkingsduur Botox - A is 6 tot 9 maanden. NB. Bij onvoldoende resultaat van de botox behandeling kan de dosering eventueel worden verhoogd tot 50E/ml (=2 cc in een flesje Botox van 100 E).
Contra - indicaties (absoluut): zwangerschap, neuromusculaire aandoening, allergie voor Botox en bij gebruik antibiotica of spierverslappers.
Complicaties: Anafylactische reacties komen sporadisch voor, het middel kan echter wel immunogeen werken. Dit fenomeen treedt eerder op naarmate meer toxine per sessie wordt gebruikt en het frequenter (eens per maand) wordt toegepast. Daarom wordt geadviseerd Botox niet vaker dan 1 x per 3 maanden toe te dienen. Een recente tetanusinjectie zou de kans op antilichamen productie kunnen initiëren.
Veiligheid en milieu: Gebruikte naalden in de naaldencontainer deponeren.
Kosten: behandeling met Botox is kostbaar en de vergoeding er van is niet goed geregeld. Daarom wordt het niet door elk centrum aangeboden.


Auteur(s):
M.M.D. van der Linden. Dermatoloog, Amsterdam UMC.