Brachioradiale jeuk is een neurogeen jeuksyndroom van de bovenste extremiteiten. Er ontstaat een lokale vorm van jeuk, branderigheid, of een veranderd gevoel (hypesthesie, paresthesie) aan de armen, vooral de buitenkant van de bovenarmen, dat uitgelokt wordt door aanraking. Het kan éénzijdig of dubbelzijdig aanwezig zijn. De naam komt van de musculus brachioradialis, een spier lateraal in de onderarm maar met de proximale aanhechting laag in de bovenarm, waarboven de jeuk gelokaliseerd kan zijn. De jeuk kan uitbreiden naar de hele bovenarm maar ook de schouders en de onderarmen. Er zijn geen primaire huidafwijkingen te zien, maar wel secundaire krabeffecten zoals crustae, blauwe plekken, littekens, hyperpigmentatie en hypopigmentatie, lichenificatie. Het is een zeer hinderlijke aandoening, hevig jeukend, het kan de nachtrust verstoren, chronisch en moeilijk te behandelen, en het verergert door het krabben. De oorzaak van de jeuk is niet precies bekend, maar er wordt gedacht aan beschadiging van de zenuwen in de huid. Er is een relatie met zonexpositie en zonverbranding: brachioradiale pruritus komt meer voor in de zomermaanden en in zonnige klimaten, en wordt vaker gezien bij een licht huidtype, en bij blanken die in een zonnig klimaat leven (Australie, Afrika). Het is bekend dat zonverbranding en overmatige zonexpositie hevige jeuk kan veroorzaken (o.a. post-PUVA jeuk). Daarnaast is het beschreven bij beschadiging en beklemming van zenuwen (C5-C8) zoals bij nekletsel, thoracic outlet syndromen en na trauma.

DD: notalgia paresthetica, atopisch eczeem, habitueel krabgedrag, post-herpetische neuralgie (herpes zoster), psychogene pruritus.

Therapie:
Gezien de relatie met zonlicht is hetbelangrijk om, als die relatie aannemelijk is, verdere zonneschade te voorkomen door goede zonnebrandcrèmes te gebruiken en uit de felle zon te blijven. Ook beschermende kleding, UV-dicht, lange mouwen, kan daarbij helpen. Koude kompressen verlichten de jeuk. Daarnaast zijn er lokale en systemische behandelingen die aangrijpen op de zenuwen en/of de prikkeloverdracht zoals capsaïcine crème, amitriptyline, en gabapentine. Ook antipsychotica zoals Orap (pimozide) en risperidon, en anti-epilectica zoals Lamictal (lamotrigine) kunnen effectief zijn, maar deze middelen hebben diverse mogelijke bijwerkingen en zijn duidelijk tweede keus t.o.v. amitriptyline en gabapentine. Sederende antihistaminica zoals hydroxyzine of polaramine worden ook genoemd maar het effect is matig vergeleken met middelen als amitriptyline en gabapentine. Experimentele behandeling met epidurale cervicale corticosteroid injecties op het niveau C6-7 deed de jeuk verdwijnen. Zenuwblokkade is niet effectief. Er is een case report waarbij de klachten verdwenen (tijdelijk) door Botox injecties in de huid.

R/ Capsaïcine crème 0.025% of 0.075% FNA 3-4 dd. Capsaïcine is een peperextract dat bepaalde temperatuurgevoelige ionkanaaltjes (TRPA1 en TRPV1) in de celmembraan van zenuwvezels permanent openzet, wat onder fysiologische omstandigheden alleen gebeurt als de temperatuur hoger wordt dan 43 graden. Dit geeft een branderige sensatie. Deze prikkel onderdrukt de jeukprikkel. Capsaïcine wordt gebruikt bij allerlei vormen van neurogene jeuk zoals notalgia paresthetica, post-herpetische neuralgie, diabetische neuropathie, brachioradiale pruritus, post-mastectomie pijnsyndroom, aquagene pruritus, en andere vormen van jeuk. Het nadeel van de crème is dat het irritatie van de huid kan veroorzaken.
R/ menthol preparaten. Menthol veroorzaakt depletie van substance P in de perifere sensorische neuronen. Hierdoor wordt de jeukprikkel minder goed doorgegeven.
R/ levomenthol 1% in carbomeerwatergel FNA, levomenthol 1% in carbomeerwatergel alcoholisch FNA.
R/ levomenthol 2% in carbomeerwatergel alcoholisch (Fagron).
R/ levomenthol 1% in lanettecrème I FNA.
R/ Lidocaine gel 2% FNA.
R/ NSAID's.
R/ Neurontin (gabapentine) caps à 300 of 400 mg, 900-1200 mg per dag verdeeld over 3 giften. Begin met 1 dd 300 of 400 mg, dag 2: 2 dd 300 of 400 mg, dag 3 en daarna 3 dd 300 of 400 mg. Bij onvoldoende effect geleidelijk opbouwen tot 3 dd 2 tab per dag (1800 mg), maximaal 3 dd 3 tab (2700 mg) per dag. Voor andere indicaties zoals neuropathische pijn of epilepsie wordt soms nog hoger gedoseerd, tot maximaal 3600 mg per dag verdeeld over 3 giften. Bij uremische pruritus, prurigo nodularis en multiple sclerose.
R/ Lyrica (pregabaline) caps à 25, 75, 150 of 300 mg, 150-600 mg per dag verdeeld over 2 of 3 giften. Begin met 2 dd 75 mg, na 3-7 dagen verhogen tot 300 mg per dag. Bij onvoldoende effect kan eventueel, na 1 week, de dosis worden verhoogd tot maximaal 600 mg per dag.
R/ amitriptyline, tab à 10, 25, 50 of 75 mg, 25-75 mg per dag. Start met 1 dd 10 of 25 mg voor het slapen gaan, geleidelijk verhogen in stapjes van 10-25 mg per 3-7 dagen totdat de werkzame dosering van 25-75 mg per dag is bereikt. Het kan 2-4 weken duren voordat het begint te werken. De dosis kan zo nodig worden verhoogd tot maximaal 125 mg per dag (doseringen boven 75 mg verdelen over 2 giften). Bij ouderen (> 65 jr) wordt geadviseerd om laag te beginnen (10 mg) en langzaam op te hogen.
R/ nortriptyline, tab à 10, 25, of 50 mg. Start met 1 dd 10 of 25 mg ‘s ochtends, geleidelijk verhogen in stapjes van 10-25 mg per 1-2 weken totdat de werkzame dosering van 25-75 mg per dag is bereikt. Het kan 2-4 weken duren voordat het begint te werken. De dosis kan zo nodig worden verhoogd tot maximaal 100 mg per dag (doseringen boven 75 mg verdelen over 2 giften). Bij ouderen (> 65 jr) wordt geadviseerd om laag te beginnen (10 mg) en langzaam op te hogen.
R/ duloxetine 1 dd 60 mg. Maximaal 2 dd 60 mg. Na 2 maanden het effect evalueren.
R/ venlafaxine 1 dd 37.5 mg. Zo nodig verhogen tot 75-225 mg per dag.
R/ Orap (pimozide) 1 dd 1-2 mg. Dit is een antipsychoticum, met diverse mogelijke bijwerkingen.
R/ Lamictal (lamotrigine) 1 dd 100-200 mg. Dit is een anti-epilepticum, met diverse mogelijke bijwerkingen.
R/ Botox injecties.







Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.