Een chalazion is een chronische, granulomateuze ontsteking van een kliertje in het ooglid, de klier van Meibom. Het ontstaat doordat de afvoergang van deze klier is afgesloten. Het is vaak een complicatie van een acute infectie van een kliertje van Meibom, een hordeolum internum. Naast een hordeolum internum moet differentiaaldiagnostisch ook gedacht worden aan een carcinoom van een kliertje van Meibom. In tegenstelling tot bij een hordeolum internum, waarbij er sprake is van een pijnlijk rood knobbeltje, is een chalazion een pijnloze zwelling net boven of onder de rand van het ooglid. De huid over het tumortje is verschuifbaar. Klassieke ontstekingsverschijnselen ontbreken meestal. Door het ooglid om te klappen kan de (oog)arts zien of er een chalazion dan wel een hordeolum aanwezig is. Het tumortje van een chalazion is aan de conjunctivale zijde van het ooglid namelijk vaak duidelijk zichtbaar.
Als gevolg van druk die het chalazion op de cornea uitoefent, met name als het zich in het bovenooglid bevindt, kan astigmatisme ontstaan waardoor de patiënt slechter gaat zien.

De klieren van Meibom (Latijn: glandulae tarsales) zijn klieren aan de bindvlieszijde van de ooglidrand, die een olieachtig product produceren dat de vetlaag van de traanfilm vormt. Deze laag van lipiden voorkomt al te snelle verdamping van het waterige deel van de traanfilm en het hydrofobe aspect van de laag voorkomt bovendien indringing van water en infecties van buitenaf. Langs de bovenste ooglidrand zijn ongeveer vijftig van deze klieren gelegen, aan de onderste lidrand ongeveer 25. De klieren zijn genoemd naar de Duitse arts en anatoom Heinrich Meibom (1638-1700), die de klieren als eerste uitvoerig beschreef. De klieren waren echter al getekend door de Italiaanse anatoom Giulio Casserio (ca. 1552-1616). Bij niet of onvoldoende functioneren van de klieren van Meibom kunnen droge ogen ontstaan, wat ertoe kan leiden dat de patiënt kunsttranen moet gaan gebruiken om verdere uitdroging en de daarop volgende beschadiging van het hoornvlies te voorkomen. Een acute ontsteking van een klier van Meibom wordt een hordeolum internum genoemd. Deze kan overgaan in het chronische chalazion.



Therapie: een beginnend chalazion behandelen met warme kompressen. Leg twee maal daags gedurende 15 minuten een in heet water (zodat de elleboog-huid dit kan verdragen) gedrenkte schone zakdoek op het zieke ooglid. Bij secundaire infectie antibiotische oogdruppels.

Een chalazion kan uit zichzelf overgaan in enkele weken tot maanden. Indien een chalazion niet spontaan verdwijnt of slinkt, onder lokale verdoving verwijderen. Dit doet de oogarts. Het oog wordt verdoofd met druppels, daarna wordt het ooglid omgeklapt en met een ringklem gefixeerd. Het chalazion wordt van binnenuit geopend en uitgeschraapt met een curette.


Verwijderen van een chalazion middels curettage (bron: www.oogartsderous.be)





Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.