CILINDERS IN URINE home ICD10: n.v.t.

Cilinders (casts, cylinder) zijn langwerpige, meestal doorzichtige en kleurloze uit eiwit bestaande afgietsels van de nier tubuli. In dit eiwit kunnen cellen, celfragmenten of granulair materiaal voorkomen. Bij lage pH of lage urineproductie wordt het vaker gezien. Enkele hyaline cilinders mogen voorkomen in de urine. Ook enig eiwit (< 150 mg/dag) kan zonder betekenis voorkomen. Circa 2/3 van dit eiwit bestaat uit albumine en kleinere globulinen afkomstig uit plasma, het resterende 1/3 deel bestaat uit Tamm-Horsfall proteïne, een glycoproteïne dat wordt gesecerneerd door renale tubulus cellen. Dit eiwit vormt de matrix van de meeste eiwitcilinders die in de urine worden gevonden.

De aanwezigheid van veel eiwitcilinders (hyaline casts) kan wijzen op een nierziekte (glomerulonephritis, nefrotisch syndroom, hoge urineweginfectie (pyelonefritis), systemische vasculitis, SLE, post-streptokokken glomerulonefritis, amyloidose). Ze kunnen tijdelijk aanwezig zijn na forse inspanning (rhabdomyelisis), en bij koorts, decompensatio cordis, en behandeling met diuretica.

Granulaire insluitsels: pyelonefritis, tubular interstitial disease, rejectie transplantatie nier, lood vergiftiging, hematurie, nier papil necrose.
Vet insluitsels kunnen worden gezien bij forse proteïnurie (nefrotisch syndroom) in combinatie met hyperlipidemie.
Erytrocyten of hemoglobine in cilinders kan wijzen op schade aan de glomeruli (o.a. bij IgA nefropathie, SLE, Goodpasture's syndrome, sikkelcel anemie, ernstige hypertensie, bloeding in de nier.
Leukocyten komen voor interstitiële nefritis (infectie, pyelonefritis, lupus nefritis).
Tubulus cellen in de cilinder wijzen op acute tubuluschade (tubulusnecrose, nefrotoxische geneesmiddelen, zware metalen, virale infectie (o.a. CMV), of acute donornier rejectie).
Ook bij proteïnemie (Bence-Jones en andere eiwitten) kunnen cilinders zich makkelijker vormen.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid