Chondrodermatitis nodularis helicis is een spontaan of door chronisch trauma ontstane nodulus op de oorrand die zeer hinderlijk en bij druk zeer pijnlijk is. Het komt vaak voor, vooral bij mannen vanaf middelbare leeftijd. Het wordt waarschijnlijk veroorzaakt door chronische druk op het kraakbeen, en zit vaak aan de kant waar de patiënt op slaapt. Andere mogelijke oorzaken zijn actinische schade van de oorrand, koude, en auto-immuunziekte met microvasculaire afwijkingen waarbij het kraakbeen wordt aangetast. Histologisch is er een ontsteking in het kraakbeen.



DD: plaveiselcelcarcinoom, keratosis actinica, keratoacanthoom, basaalcelcarcinoom, jicht tophi, chondromalacie. Een biopt dient tot in het kraakbeen afgenomen te worden, en is dan vaak gelijk curatief.

Therapie:
De behandeling kan lastig zijn, recidieven zijn mogelijk. Lokale of intralesionale corticosteroïden helpen soms. Er zijn artikelen over succes van 2% nitroglycerinezalf. Soms verdwijnt de plek spontaan na afnemen van een diep biopt waarbij ook kraakbeen in de bodem wordt meegenomen. Een conservatieve methode is het zelf knippen van een 'likdoornpleister' uit een stukje foam. Allevyn compression is geschikt materiaal daarvoor (zie onder schuimverbanden). Bij ronde laesies passen misschien ook gewone likdoornpleisters (zie onder likdoornpleisters). Door deze druk ontlastende maatregel ('s nachts aanbrengen voor het slapen gaan) vermindert de pijn en kan het genezen. In de VS en via internet is een speciaal schuim hoofdkussen te koop met een uitsparing voor het oor (CNH-pillow).
Als drukontlastende maatregelen niet helpen is cryotherapie, coagulatie of excisie de volgende optie.



R/ Dermovate (clobetasol) crème of zalf 1-2 dd gedurende 4-6 weken.
R/ Kenacort A10 intralesionaal om de 2 weken, 3 x achter elkaar.
R/ Kenacort A40 intralesionaal éénmalig, na 8 weken herbeoordelen en zonodig herhalen.
R/ Nitroglycerine zalf 2% 2 dd. In Nederland zal dit magistraal bereid moeten worden. In andere landen bestaat een specialité (NITRO-BID ointment, 2% nitroglycerin, en lactose, in een basis van lanoline, vaseline, en water). Wordt ook gebruikt bij anale fissuren.
R/ Transdermale 5% nitroglycerine pads (nitroglycerine pleister 5 mg per etmaal) gedurende 12 uur per dag stukje pleister op de laesie aanbrengen, 8 weken lang.
Cryotherapie (diep vriezen, concentreren op 1 punt, het kraakbeen moet worden meebevroren).
Collageen injecties boven het kraakbeen (drukabsorberend kussentje maken).
Excisie: maak een lineaire excisie naast de laesie. Prepareer de huid stomp vrij van het kraakbeen, schuif de huid inclusief nodus opzij. Schraap een laag van 3 mm van het kraakbeen af met de scalpel. Stelp eventuele bloedingen (zonodig coaguleren) en hecht de huid. Alternatief is om een vierkant of rond of driehoekig luikje uit te snijden en dit daarna weer terug te klappen en vast te hechten.
Punch excisie en grafting: kies een punch maat die de laesie geheel omvat en biopteer het weg inclusief kraakbeen. Neem met dezelfde maat een punchgraft van de achterkant van het oor en hecht die in met 6-0 draadjes (kan ook vicryl zijn en laten zitten).
Excisie met een ovaaltje of transpositie. Wigexcisie wordt ook genoemd maar dit is te radicaal in verhouding tot het probleem.
Electrocoagulatie: goed verdoven; gebruik een klein 2 mm bolletje en in de forced snijstand een kuiltje maken met meenemen van het kraakbeen. Genezing per secundam. Overweeg een betadine zalf of een antibiotica kuur voor 1-2 weken ter voorkoming van kraakbeen infectie.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.