Degeneratio cutis praesenilis actinica (synoniemen: dermatoheliosis, landmanshuid, weer-
en wind huid, zeemanshuid, solar damage, photo-damage, sun-damage, actinisch beschadigde
huid) is schade aan de huid door langdurige blootstelling aan
UV-straling (vooral UVB). UV-schade komt nu
frequenter voor dan vroeger. Er is meer welvaart, zontoerisme, gebruik van
zonnebanken (nu weer iets op zijn retour), langere vakanties, bezoek aan
Tropische landen, wintersport. Klimaatveranderingen en een dunnere ozonlaag
zorgen voor een steeds hogere zonkracht. UV-straling veroorzaakt
huidkanker maar ook
verouderingsverschijnselen van de huid (actinisch beschadigde huid, photo-aging, ageing skin). De huid gaat ruwer aanvoelen, er ontstaan
rimpels en plooien, en een vlekkerige hyperpigmentatie. Ook ouderdomsvlekken
(
lentigo
solaris) ontstaan onder invloed van UVB. Het schadelijke effect van
jarenlange blootstelling aan de zon is goed te zien door te kijken naar het
verschil tussen de huid aan de binnenkant van de bovenarm, en de strekzijde
van de onderarm.
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: examiner.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage1z.jpg) |
![Rimpels (klik op foto voor vergroting) [bron: internet, diverse pagina's] Rimpels](../../../afbeeldingen/rimpels-1z.jpg) |
![Rimpels (klik op foto voor vergroting) [bron: internet, diverse pagina's] Rimpels](../../../afbeeldingen/rimpels-2z.jpg) |
rimpels en
plooien |
rimpels |
rimpels
door de zon |
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: www.theofficialsoulshine.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage2z.jpg) |
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: www.theofficialsoulshine.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage3z.jpg) |
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: www.theofficialsoulshine.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage4z.jpg) |
photo-aging |
solaire elastose |
vlekkerige hyperpigmentatie |
Andere vormen van actinische beschadiging zijn
poikiloderma (vlekkerige hyperpigmentatie afgewisseld met atrofie en
teleangiëctasieën),
erythrosis interfollicularis colli,
cutis rhomboidalis nuchae,
Favre-Racouchot,
keratosis actinica,
colloid milia,
rimpels,
solaire elastose, etcetera.
![Poikiloderma van Civatte, erythrosis interfollicularis colli (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Poikiloderma van Civatte](../../../afbeeldingen/poikiloderma-1z.jpg) |
![Poikiloderma van Civatte, erythrosis interfollicularis colli (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Poikiloderma van Civatte](../../../afbeeldingen/poikiloderma-civatte-2z.jpg) |
![Cutis rhomboidalis nuchae (klik op foto voor vergroting) [bron: fotoarchief] Cutis rhomboidalis nuchae](../../../afbeeldingen/cutis-rhomboidalis-nuchae-1z.jpg) |
poikiloderma |
erytrosis
interfollicularis |
cutis rhomboidalis nuchae |
![Favre-Racouchot syndroom (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Favre-Racouchot syndroom](../../../afbeeldingen/favreracouchot3z.jpg) |
![Keratosis actinica, actinische keratose (klik op foto voor vergroting) [bron: www.avantderm.com] Keratosis actinica, actinische keratose](../../../afbeeldingen/keratosis-actinica-5z.jpg) |
![Lentigo solaris (klik op foto voor vergroting) [bron: www.skin-evolutions-aesthetic-treatments-winchester.co.uk] Lentigo solaris](../../../afbeeldingen/lentigo-senilis-2z.jpg) |
Favre-Racouchot syndroom |
keratosis
actinica |
lentigo
senilis (solaris) |
Een zonbeschadigde huid moet men
voorkomen door de huid niet overmatig bloot te stellen aan de zon. Een
normale blootstelling aan zon kan geen kwaad, de zon heeft ook positieve
effecten. Op de huid, op ons psychisch welbevinden, op het vitamine-D
metabolisme. Maar teveel zonnen is niet goed. Wat men vooral moet proberen
te voorkomen is verbranden. Zie voor preventieve maatregelen onder
zonverbranding en
zonnebrandcrèmes, en onder
huidtypen.

Bron: NRC 13 juni 2017:
In juni 2017 werd een record zonkracht van 8.7 gemeten in Nederland.
Therapie:R/ Tretinoïne crème 0.05% of tazarotene crème 0.05-0.1%
(niet in Nederland geregistreerd), mits langdurig (maanden) toegepast,
maken de huid zachter, egaliseren kleinere rimpels en verminderen
hyperpigmentatie. Het histologisch substraat van deze veranderingen is dat
de epidermis dikker wordt, de hoornlaag compacter, en dat de hoeveelheid
melanine afneemt.
R/ Fruitzuur (glycolzuur e.a.) peelings, dermabrasie,
oppervlakkige CO2-laser (silk-touch), IPL (Intense Pulse Light).
Referenties
1. |
Kang S, Leyden JL, Lowe NJ, Ortonne JP, et al.
Tazarotene cream for the treatment of facial photodamage. Arch Dermatol
2001;137:1597-1604. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC,
Amsterdam.