Degeneratio cutis praesenilis actinica (synoniemen:
dermatoheliosis, landmanshuid, weer- en wind huid, zeemanshuid, solar damage,
photo-damage, sun-damage, actinisch beschadigde huid) is schade aan de huid
door langdurige blootstelling aan
UV-straling (vooral
UVB). UV-schade komt nu frequenter voor dan vroeger. Er is meer welvaart, zontoerisme,
gebruik van zonnebanken (nu weer iets op zijn retour), langere vakanties, bezoek
aan Tropische landen, wintersport. Klimaatveranderingen en een dunnere ozonlaag
zorgen voor een steeds hogere zonkracht. UV-straling veroorzaakt
huidkanker maar ook
verouderingsverschijnselen
van de huid (actinisch beschadigde huid, photo-aging, ageing skin). De huid
gaat ruwer aanvoelen, er ontstaan rimpels en plooien, en een vlekkerige hyperpigmentatie.
Ook ouderdomsvlekken (
lentigo solaris)
ontstaan onder invloed van UVB. Het schadelijke effect van jarenlange blootstelling
aan de zon is goed te zien door te kijken naar het verschil tussen de huid aan
de binnenkant van de bovenarm, en de strekzijde van de onderarm.
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: examiner.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage1z.jpg) |
![Rimpels (klik op foto voor vergroting) [bron: internet, diverse pagina's] Rimpels](../../../afbeeldingen/rimpels-1z.jpg) |
![Rimpels (klik op foto voor vergroting) [bron: internet, diverse pagina's] Rimpels](../../../afbeeldingen/rimpels-2z.jpg) |
rimpels
en plooien |
rimpels |
rimpels
door de zon |
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: www.theofficialsoulshine.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage2z.jpg) |
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: www.theofficialsoulshine.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage3z.jpg) |
![Actinische beschadiging van de huid (klik op foto voor vergroting) [bron: www.theofficialsoulshine.com] Actinische beschadiging van de huid](../../../afbeeldingen/solardamage4z.jpg) |
photo-aging |
solaire
elastose |
vlekkerige
hyperpigmentatie |
Andere vormen van actinische beschadiging zijn
poikiloderma (vlekkerige hyperpigmentatie
afgewisseld met atrofie en teleangiëctasieën),
erythrosis interfollicularis
colli,
cutis rhomboidalis
nuchae,
Favre-Racouchot,
keratosis actinica,
colloid milia,
rimpels, solaire elastose, etcetera.
![Poikiloderma van Civatte, erythrosis interfollicularis colli (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Poikiloderma van Civatte](../../../afbeeldingen/poikiloderma-1z.jpg) |
![Poikiloderma van Civatte, erythrosis interfollicularis colli (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Poikiloderma van Civatte](../../../afbeeldingen/poikiloderma-civatte-2z.jpg) |
![Cutis rhomboidalis nuchae (klik op foto voor vergroting) [bron: fotoarchief] Cutis rhomboidalis nuchae](../../../afbeeldingen/cutis-rhomboidalis-nuchae-1z.jpg) |
poikiloderma |
erytrosis
interfollicularis |
cutis
rhomboidalis nuchae |
![Favre-Racouchot syndroom (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Favre-Racouchot syndroom](../../../afbeeldingen/favreracouchot3z.jpg) |
![Keratosis actinica, actinische keratose (klik op foto voor vergroting) [bron: www.avantderm.com] Keratosis actinica, actinische keratose](../../../afbeeldingen/keratosis-actinica-5z.jpg) |
![Lentigo solaris (klik op foto voor vergroting) [bron: www.skin-evolutions-aesthetic-treatments-winchester.co.uk] Lentigo solaris](../../../afbeeldingen/lentigo-senilis-2z.jpg) |
Favre-Racouchot
syndroom |
keratosis
actinica |
lentigo
senilis (solaris) |
Een zonbeschadigde huid moet men voorkomen door de huid niet overmatig
bloot te stellen aan de zon. Een normale blootstelling aan zon kan geen kwaad,
de zon heeft ook positieve effecten. Op de huid, op ons psychisch welbevinden,
op het vitamine-D metabolisme. Maar teveel zonnen is niet goed. Wat men vooral
moet proberen te voorkomen is verbranden. Zie voor preventieve maatregelen onder
zonverbranding en
zonnebrandcrèmes, en onder
huidtypen.

Bron: NRC 13 juni 2017: In juni 2017 werd een record zonkracht van 8.7 gemeten
in Nederland.
Therapie:R/ Tretinoïne crème 0.05%
FNA of tazarotene crème 0.05-0.1% (niet in Nederland geregistreerd), mits langdurig
(maanden) toegepast, maken de huid zachter, egaliseren kleinere rimpels en verminderen
hyperpigmentatie. Het histologisch substraat van deze veranderingen is dat de
epidermis dikker wordt, de hoornlaag compacter, en dat de hoeveelheid melanine
afneemt.
R/ fruitzuur (glycolzuur e.a.) peelings, dermabrasie, oppervlakkige
CO2-laser (silk-touch), IPL (Intense Pulse Light).
Referenties
1. |
Kang S, Leyden JL, Lowe NJ, Ortonne JP, et
al. Tazarotene cream for the treatment of facial photodamage. Arch
Dermatol 2001;137:1597-1604. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.