Een dentogene fistel (synoniem: oral cutaneous fistula, submental fistula, odontogene fistel) is een fistel tussen huid en de mondholte, meestal uitgaande van een kaakabces of tandwortelabces. Klinisch uit het zich als een deuk, soms op de wang, vaak onder de kaaklijn, soms als een opening met uitvloed van pus of vocht. Er kan een streng palpabel zijn. Orocutane fistels kunnen ook ontstaan vanuit osteomyelitis (na infectie, na bestraling (osteoradionecrosis), ziekte van Paget (osteitis deformans), ziekte van Albers-Schönberg (osteopetrosis), Garré osteomyelitis), kaakcysten, ranula, bothaarden, bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaws (BRONJ), plaveiselcelcarcinomen, parotistumoren, parotitis, beschadiging van de ductus parotis (b.v. door excisies), diepe mycosen, lues, tuberculose.



DD: kieuwboogcyste / branchiogene cyste, thyroglossuscyste, craniofaciale dermoid cyste, abces nno, cutane fistel, furunkel, huidtumor (basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, adnextumor, andere tumoren).

Diagnostiek:
Consult tandheelkunde. Vaak wordt dan een foto van de kaak en tanden-kiezen rij gemaakt. Fistelopeningen in het gelaat, vooral als ze hoog gelegen zijn, of centraal, kunnen restanten van de embryonale ontwikkeling van schedel en hersenen zijn en het komt voor dat er een verbinding is met intracraniaal. Dus niet zo maar gaan opereren zonder dat zeker is wat er aan de hand is, eerst afbeeldend onderzoek, zonodig CT-scan of MRI en consulteren van de betreffende experts (tandheelkunde, kaakchirurgie, KNO-arts).

Therapie:
Behandeling van het onderliggende proces. Wortelkanaalbehandeling, extractie, antibiotica, etc. Daarna kan indien nodig een fistelgang worden uitgesneden (omsneden) en primair gesloten.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.