Erythema toxicum neonatorum is een goedaardige, vaak voorkomende (circa 30% van pasgeborenen) en vanzelf voorbijgaande pustuleuze eruptie bij neonaten. Het ontstaat in de eerste 2 weken, meestal 1-3 dagen na de geboorte. Klinisch zijn er 1-2 mm grote pusteltjes, papeltjes en kleine erythemateuze macula. Ze kunnen over het hele lichaam zitten, met een voorkeur voor het gezicht, de romp, bovenarmen en billen. Niet op handpalmen of voetzolen. Het kunnen er enkele zijn of honderden. De baby heeft er weinig last van, is niet ziek. Het duurt enkele dagen tot weken, daarna verdwijnt het weer zonder littekens achter te laten. De oorzaak is onbekend. Men denkt aan een niet specifieke reactie op allerlei allergenen in de omgeving, waaronder bacteriën en gisten en verzorgingsproducten. De pusteltjes zitten vol met eosinofiele granulocyten, het aantonen daarvan in een diff-quick bevestigt de diagnose. Er worden geen bacteriën of gisten (Pityrosporum) gezien in het preparaat, en de KOH en eventuele kweken op bacteriën en gisten zijn negatief. In het bloed kan ook eosinofilie aanwezig zijn. Een biopt is niet nodig, de diagnose kan worden gesteld op het klinisch beeld plus zonodig een direct preparaat (diff-quick). Erythema toxicum neonatorum wordt zelden doorverwezen naar dermatologen omdat het vaak al door de kraamverpleegkundige wordt herkend en uitgelegd aan de ouders.


DD: pustuleuze neonatale dermatosen (transient neonatal pustular melanosis, candida, milia, miliaria, bacterieel (S. aureus, Streptococcus, Pseudomonas aeruginosa, Listeria monocytogenes, Haemophilus influenzae, Klebsiella pneumoniae), herpes simplex, scabies, eosinophilic pustular folliculitis, acropustulosis of infancy, acne neonatorum).

Therapie:
Geen behandeling nodig, gaat vanzelf over.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.