ECTOPISCHE TALGKLIEREN (FORDYCE'S CONDITION) / SEBOGLANDULAE LABIALIS ET BUCCALIS home ICD10: K13.7

Fordyce's condition (Fordyce disease, Fordyce's spots, seboglandulae labiales et buccales): dit zijn ectopische talgklieren, een fysiologische variant van de normale talgklierontwikkeling waarbij er talgklieren op de lippen of op het mondslijmvlies aanwezig zijn. Ze kunnen ook voorkomen op de glans penis of op de vulva. Klinisch ziet men witte of witgele papeltjes van 1-2 mm doorsnede, soms tot 3 mm. Ze zijn vooral goed zichtbaar bij het strekken van de huid of het slijmvlies. Patiënten beschouwen dit soms als een afwijking, maar het is normaal en onschuldig, en het komt vaak voor (bij meer dan 70% van de volwassenen in enige mate). De talgkliertjes zijn al vanaf de geboorte in aanleg aanwezig maar worden in de puberteit pas actief en zichtbaar. Het kan worden behandeld met de CO2 laser, maar eigenlijk hoeft het niet behandeld worden. Het gaat meestal vanzelf ook weer weg, al kan dat wel jaren duren. De naam Fordyce is ook verbonden aan het angiokeratoma van Fordyce en aan miliaria apocrina (ziekte van Fox-Fordyce).

Fordyce's spots Fordyce's spots Fordyce's spots
Fordyce's spots Fordyce's spots Fordyce's spots


DD: milia, talgklierhyperplasie, epidermale cyste, mucocele.

Therapie:
Zoals bovengenoemd hoeft het niet behandeld te worden omdat het geen echte afwijking is, maar patiënten kunnen er soms toch onder lijden en hebben dan de wens dat ze verwijderd worden. De opties zijn:
mes CO2-laser. Dit kan littekentjes achterlaten.
mes Elektrocoagulatie met klein bolletje of met een naald.
mes Uitstansen (sequentieel) met een 1 of 2 mm biopteur.
mes PDT (photodynamische therapie).
mes Aanstippen met bichloracetic acid (dichloorazijnzuur). In Nederland wordt voor dit doel trichloorazijnzuur gebruikt.
R/ Lokaal tretinoïne crème.
R/ Isotretinoïne 1 dd 10-30 mg. Gezien de bijwerkingen zal dit niet vaak voorgeschreven worden bij deze indicatie.
Verder is het advies aan de patiënt om niet zelf te proberen ze aan te prikken of uit te knijpen want dat zal niet helpen en het veroorzaakt schade en littekens.


Referenties
1. Fordyce JA. A peculiar affection of the mucous membrane of the lips and oral cavity. J Cutan Dis 1896;14:413-419.
2. Massmanian A, Sorni Valls G, Vera Sempere FJ. Fordyce spots on the glans penis. Br J Dermatol 1995;133:498-500.
3. Kim YJ, Kang HY, Lee ES, Kim YC. Treatment of Fordyce spots with 5-aminolaevulinic acid-photodynamic therapy. Br J Dermatol 2007;156:399-400.
4. Plotner AN, Brodell RT. Treatment of Fordyce spots with bichloracetic acid. Dermatol Surg 2008;34:397-399.
5. Pallua N, Stromps JP. Micro-punch technique for treatment of Fordyce spots: A surgical approach for an unpleasant condition of the male genital. J Plast Reconstr Aesthet Surg 2013;66(1):e8-e11.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 K13.7 Overige gespecificeerde en niet gespecificeerde afwijkingen van mondslijmvlies: Fordyce's condition
ICD10 K13.7 Other and unspecified lesions of oral mucosa: Fordyce's condition
SNOMED 50584008 Fordyce's disease
DBC 27
spacer
Diagnose niet nader omschreven

ICD10 Q38.6 Overige congenitale misvormingen van mond: Fordyce spots op de lippen
ICD10 Q38.6 Other congenital malformations of mouth: Fordyce spots of lips
SNOMED 403368002 Fordyce spots of lips
DBC 27
spacer
Diagnose niet nader omschreven

ICD10 Q38.6 Overige congenitale misvormingen van mond: Fordyce spots op wangslijmvlies
ICD10 Q38.6 Other congenital malformations of mouth: Fordyce spots of buccal mucosa
SNOMED 403369005 Fordyce spots of buccal mucosa
DBC 27
spacer
Diagnose niet nader omschreven

ICD10 L73.9 Folliculaire aandoening, niet gespecificeerd: Fordyce spots op de vulva
ICD10 L73.9 Follicular disorder, unspecified: Fordyce spots of vulva
SNOMED 403371005 Fordyce spots of vulva
DBC 27
spacer
Diagnose niet nader omschreven

ICD10 L73.9 Folliculaire aandoening, niet gespecificeerd: Fordyce spots op de penis
ICD10 L73.9 Follicular disorder, unspecified: Fordyce spots of penis
SNOMED 403370006 Fordyce spots of penis
DBC 27
spacer
Diagnose niet nader omschreven