Framboesia tropica (yaws) is een tropische infectieziekte die wordt veroorzaakt door de spirocheet Treponema pallidum pertenue. Yaws behoort tot de zogenaamde non-venerische of endemische treponematosen, die endemisch voorkomen in tropische en subtropische gebieden. De aandoening is zeldzaam, in Nederland komt het niet voor, het is een importziekte. In het begin van de vorige eeuw werd het in Suriname en Indonesië nog veel gezien, later werd het ook in de tropen zeldzaam. Er ontstaan ulcera en framboos-achtige uitgroeisels op de huid, vandaar de naam Framboesia (afgeleid van het Nederlandse woord framboos). De besmetting kan worden overgebracht via direct huidcontact en via insecten. Er ontstaan ulcera, later satelliet ulcera, littekenvorming, en botafwijkingen, vooral aan de benen. De serologische reacties zijn niet te onderscheiden van die van syfilis. In sommige Afrikaanse landen schijnt het weer te worden het weer gezien, tengevolge van de economische achteruitgang door oorlogen.



Therapie:
R/ Benzathinebenzylpenicilline 1 x 2.4 milj. E. i.m.



Non-venerische endemische treponematosen
Naast venerische syfilis bestaan er ook de zogenaamde non-venerische of endemische treponematosen, die endemisch voorkomen in tropische en subtropische gebieden. De orde Spirochaetales omvat Borrelia, Spirochaeta, Leptospira, Cristispira, en Treponema, waaronder T. pallidum (venerische syphilis en endemische syphilis), T. pertenue (yaws, Framboesia tropica), en T. carateum (pinta). Het is helaas niet mogelijk om, met behulp van welke serologische testen dan ook, onderscheid te maken tussen venerische syfilis en de non-venerische (endemische) treponematosen. Met andere woorden, een positieve TPHA, VDRL en FTA-ABS test bij iemand afkomstig uit een tropisch of subtropisch land hoeft niet per se een gevolg te zijn van een venerische syfilis, maar kan samenhangen met een non-venerische treponematose. Dit moet steeds weer bedacht worden wanneer een patiënt uit tropen of subtropen wordt onderzocht. Het onderscheid tussen venerische sifilis en de non-venerische treponematosen is in de praktijk bij de individuele patiënt niet eenvoudig, soms zelfs onmogelijk. Zorgvuldige anamnese en uitvoerig klinisch onderzoek zullen soms aanwijzingen kunnen geven over de aard van de treponematose, maar de ervaring heeft geleerd dat ondanks diepgaand onderzoek in de meeste gevallen een definitieve uitspraak over de herkomst van de positieve serologie niet mogelijk is. In deze gevallen moet bij de uiteindelijke diagnosestelling helaas worden volstaan met de enigszins vage aanduiding 'treponematose zonder nadere specificatie'.

Marokko:	venerische en endemische treponematosen
Turkije:	venerische en endemische treponematosen
Indonesië	venerische treponematosen en Framboesia
Ned Antillen:	venerische treponematosen
Kaapverdische Eilanden:	venerische treponematosen en Framboesia
Suriname:	venerische treponematosen en Framboesia

Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.