FISTEL home ICD10: L98.8

Een fistel (Engels: fistula) is een gang (tunnel), meestal met epitheel bekleed, een verbinding tussen een in de diepte of op afstand gelegen ontstekingshaard of holte en de buitenwereld.

Fistel Fistel
fistel fistel


Een typisch voorbeeld is de perianale fistel, die de ene opening heeft in het rectum en de andere opening in de perianale huid. Ook bij hidradenitis suppurativa ontstaan fistels. Dit zijn cutane fistels, lopend van huidopening naar huidopening, of van een dieper gelegen abcesholte naar de huid. De fistels bij hidradenitis suppurativa ontstaan oorspronkelijk uit een abces rond een geruptureerde haarfollikel. De fistels zijn met epitheel bekleed en kunnen zeer uitgebreid zijn, groot, lang, vertakt en omgeven door fibrose. Ook in een litteken kan een fistel ontstaan. Een fistelopening kan er uit zien als een granuloma pyogenicum: een helder rood bolrond tumortje. Na een trauma of orthopedische ingreep kunnen fistels ontstaan die naar een chronische osteomyelitis haard lopen. Bij fistels voor het oor op jonge leeftijd moet men denken aan een pre-auriculaire cyste of sinus. Niet genezende wondjes in de hals kunnen een odontogene fistel zijn, of een mediane halsfistel of branchiogene cyste / sinus. Zie verder de tabel.

Fistel Fistel Fistel
fistel in litteken fistel in litteken granulerende opening

Fistel Fistel Fistel
hidradenitis suppurativa hidradenitis suppurativa fistel bij osteomyelitis


Verschillende soorten fistels:
- perianale fistel
- cutane fistel
- fistel in een litteken
- fistel bij hidradenitis suppurativa (cutane fistel)
- sinus pilonidalis
- fistel in de tepel
- enterocutane fistel (o.a. bij Crohn)
- dentogene fistel, odontogene fistel (hals fistel naar tandwortelabces)
- lymfocutane fistel
- fistel naar chronische osteomyelitis
- fistel naar weke delen infectie (o.a. bij diabetes en lepra)
- arterioveneuze fistel (verbinding tussen arterie en vene)
- oesofagus fistel (o.a. bij aplasia congenita)
- vesico-vaginale fistel, ureterovaginale fistel, rectovaginale fistel
- maagfistel (gastrostoma)
- pancreasfistel
- darmfistel
- spinale durale arterioveneuze fistel
- dermoidfistel (van huid naar ruggemerg)
- preauriculaire cyste
- mediane halsfistel (meerdere varianten, waaronder niet volledig geoblitereerde ductus thyreoglossus)
- congenitale midline fistel (cave verbinding met hersenen)
- congenital midline nasal masses (dermoidcyste, glioma, encephalocele: cave verbinding met hersenen)
- actinomycosis cutaneum


Therapie:
De behandeling van een fistel is chirurgisch. Alleen radicale excisie van de gehele fistel is curatief. Als dat niet mogelijk is omdat er anders teveel schade wordt aangericht, bijvoorbeeld bij een perianale fistel, dan kan eventueel een permanente drain worden aangebracht (Seton drain). Bij hidradenitis suppurativa kan ook deroofing worden toegepast. Hierbij wordt alleen het dak van de fistel of abcesholte verwijderd, de bodemplaat blijft staan en vormt de nieuwe huid.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L98.8 Overige gespecificeerde aandoeningen van huid en subcutis: cutane fistel
ICD10 L98.8 Other specified disorders of skin and subcutaneous tissue: fistula of skin
SNOMED 61018003 Fistula of skin
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven

ICD10 K60.3 Anale fistel: fistel met verbinding met de anus
ICD10 K60.3 Anal fistula: direct anal fistula
SNOMED 261409005 Direct anal fistula
DBC 18 spacer Proctologische dermatosen

ICD10 K60.3 Anale fistel: perianale fistel nno
ICD10 K60.3 Anal fistula: perianal fistula
SNOMED 58103005 Perianal fistula
DBC 18 spacer Proctologische dermatosen

ICD10 K60.4 Rectale fistel
ICD10 K60.4 Rectal fistula
SNOMED 80736008 Rectal fistula
DBC 18 spacer Proctologische dermatosen

ICD10 K60.5 Anorectale fistel tussen huid en anus of rectum
ICD10 K60.5 Anorectal fistula
SNOMED 72779005 Anorectal fistula
DBC 18 spacer Proctologische dermatosen

ICD10 N64.0 Fissuur en fistel van tepel: fistel van tepel
ICD10 N64.0 Fissure and fistula of nipple: mammary fistula
SNOMED 70471001 Mammary fistula
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven

ICD10 K04.6 Periapicaal abces met fistel
ICD10 K04.6 Periapical abscess with sinus
SNOMED 74598008 Periapical abscess with sinus tract
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven

ICD10 Q89.2 Congenitale malformaties van andere endocriene klieren: thyreoglossal duct cyste of fistel
ICD10 Q89.2 Congenital malformations of other endocrine glands: persistent thyroglossal duct or thyroglossal cyst
SNOMED 39462005 Thyroglossal duct cyst
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven