Foot and mouth disease (mond en klauwzeer), niet te verwarren met hand-, foot en mouth disease, is een virale infectie met Picornaviridae, genus Aphthovirus (vooral serotypen O, A, C, SAT1, SAT2, SAT3, en Asia1). Mond en klauwzeer komt vrijwel alleen voor bij evenhoevigen (runderen, schapen- en geiten, varkens, wilde zwijnen, herten en sommige dierentuindieren, o.a. antilopen) en gaat gepaard met blaren in de bek, op de uier en de poten. Dieren zijn ernstig ziek, 1-2 % sterft. Na ongeveer 2 weken treedt spontaan herstel op.

Alleen in uitzonderlijke gevallen kan het na contact met besmette dieren worden overgedragen op de mens (meestal serotypen O, C, zelden A). De incubatie tijd is 2-6 dagen, en er ontstaan alleen milde en voorbijgaande klachten. Bij de mens kan het virus vesikels op de handen veroorzaken met een branderige sensatie, en koorts. En soms ook een zere keel, vesikels in de mondholte inclusief op de tong, en vesikels aan de voeten. De klachten lijken dus op hand- footh en mouth disease, maar zijn veel milder. De meeste patiënten zijn na een week volledig klachtenvrij, en de infectie wordt niet van mens op mens overgedragen.

Hand- footh en mouth disease (HFMD) wordt meestal veroorzaakt door Coxsackie A16 virus of het enterovirus 71, ook behorend tot de Picornavirussen. Dit komt voor bij kinderen en volwassenen, veroorzaakt veel meer klachten, en is wel besmettelijk van mens naar mens, maar kan niet worden overgedragen naar evenhoevige dieren.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.