GANGREEN home ICD10: I70.2

De term gangreen wordt gebruikt voor afgestorven weefsel. Er bestaan 2 varianten van, droog gangreen en nat gangreen.

Droog gangreen
Droog gangreen ontstaat als weefsel afsterft door afsluiting van de arteriële circulatie. Als er geen infectie bijkomt dan ontstaat een droge zwarte necrose. De huid mummificeert. Na verloop van tijd treedt demarcatie op, er ontstaat een scherp begrensde overgang tussen vitaal en niet vitaal weefsel. Gangreen, afsterving van weefsel op basis van ischemie ziet men bij arteriosclerose, bij diabetes, bij diverse andere occlusieve vasculopathieën, bij decubitus, en bij vrieswonden. Ook bij coumarine necrose en bij hematomen kan een droge zwart necrotische korst ontstaan.

Droog gangreen Droog gangreen
droog gangreen droog gangreen

Droog gangreen Droog gangreen
droog gangreen droog gangreen


Het algemene beleid voor droge zwarte necrose zonder ontstekingsverschijnselen is om dat zolang mogelijk droog te houden in afwachting van het proces van demarcatie. Natte gazen kunnen het verergeren omdat door afkoeling de perfusie daalt, en omdat een vochtig wondklimaat ook een ideale voedingsbodem is voor bacteriën. Zolang het droge necrose blijft, en er geen ontstekingsverschijnselen zijn, is het (nog) niet nodig om chirurgisch in te grijpen. Een droge zwarte necrose op de hiel ten gevolge van decubitus wordt dus niet behandeld met natte gazen of hydrocolloïden of andere vormen van vochtige wondbehandeling maar droog gehouden. Onder de zwart necrotische korst geneest de huid vanzelf, vervolgens valt de korst er af. Ook gemummificeerde teentjes of vingerkootjes kunnen er na verloop van tijd vanzelf afvallen. Soms is chirurgisch ingrijpen nodig in de vorm van amputatie, omdat in een necrotisch kootje ook een bot zit dat geïnfecteerd kan raken. Chirurgisch ingrijpen is ook nodig indien een infectie optreedt van het necrotische weefsel.


Nat gangreen
Met nat gangreen wordt bedoeld afgestorven weefsel waarin een infectie is ontstaan die het proces verergert. Verschillende klinische beelden behoren hier toe, zoals gasgangreen, necrotiserende fasciitis, gangraena van Fournier (scrotaal gangreen), juveniel gangreen. Dit zijn gevaarlijke ziektebeelden, met progressief en soms fataal beloop. De bacteriën (hemolytische streptokokken, Clostridium soorten, andere anaëroben, menginfecties) veroorzaken niet alleen necrose maar ook sepsis met shock en orgaanfalen.

Nat gangreen Nat gangreen
nat gangreen nat gangreen

Nat gangreen Nat gangreen
nat gangreen nat gangreen


Therapie:
Het beleid is afhankelijk van de oorzaak. Bij macroangiopathie kan de vaatchirurg of vasculaire interventieradioloog soms nog ingrijpen, bij microangiopathie proberen de oorzaak te bestrijden. Ook fysiotherapie, spieroefeningen, veel lopen kunnen de doorbloeding bevorderen. Stoppen met roken. Tensie reguleren. Bij inoperabel arterieel vaatlijden is hyperbare zuurstof een optie. Hyperbare zuurstof wordt overigens ook gebruikt bij gasgangreen. Bij de natte gangrenen t.g.v. infecties bestaat de behandeling uit breed spectrum antibiotica gericht op alle mogelijke verwekkers en agressief chirurgisch ingrijpen (snelle excisie van het necrotische en geïnfecteerde weefsel).

mes Dotterprocedures en andere vaatchirurgische interventies.
mes Snelle en agressieve necrotomie bij necrotiserende fasciitis.
mes Amputatie bij bedreigde voet en levensbedreigende infecties.
R/ Acetylsalicylzuur 1 dd 100 mg.
R/ Persantin (dipyridamol) 1 dd 75 mg.
R/ Breed spectrum antibiotica combinaties bij infectie.
R/ Hyperbare zuurstof therapie.
R/ Prostaglandine infusies.


Therapie droog gangreen:
- dagelijks necroseranden inspecteren op retentie, eventueel geretineerd vocht evacueren
- geen zalven, geen natte verbanden
- droog gaasje tussen tenen vlechten
- necroseplekken droog en luchtig verbinden, geen pleister
- niet immobiliseren: opzitten en lopen
- amputatie op grens van dood en levend weefsel, indien mummificatie volledig is

Therapie nat gangreen:
- dagelijks lauwwarm voetbad (korsten losweken, pus evacueren)
- dagelijks na voetbad necrotomie
- na baden en necrotomie gangreenplekken goed nadrogen met gaas en föhn
- nu en dan ook aan lucht laten drogen
- droog en luchtig verbinden: geen zalven, geen natte verbanden
- antibiotica bij duidelijke infectie
- niet immobiliseren


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 I70.2 Atherosclerose van arteriën van extremiteiten: arteriosclerotisch gangreen
ICD10 I70.2 Atherosclerosis of arteries of extremities: atherosclerotic gangrene
SNOMED 49176002 Arteriosclerotic gangrene
DBC 22 spacer Ulcus cruris

ICD10 I70.2 Atherosclerose van arteriën van extremiteiten: droog gangreen
ICD10 I70.2 Atherosclerosis of arteries of extremities: dry gangrene
SNOMED 67087007 Dry gangrene
DBC 22 spacer Ulcus cruris

ICD10 I70.2 Atherosclerose van arteriën van extremiteiten: wet gangreen
ICD10 I70.2 Atherosclerosis of arteries of extremities: wet gangrene
SNOMED 988002 Wet gangrene
DBC 22 spacer Ulcus cruris