Haaruitval (defluvium capillorum, effluvium capillorum, calvities) is het proces van het verliezen van haren, en kaalheid (alopecia) is het eindresultaat daarvan. Er zijn talloze oorzaken van haaruitval en kaalheid. De meest voorkomende zijn alopecia androgenetica en diffuus haaruitval (telogeen effluvium) na een doorgemaakte ziekte of zwangerschap. Ook alopecia areata en scarring alopecia (cicatriciële alopecia) komen vrij veel voor. Haaruitval kan worden onderverdeeld in 3 groepen: diffuse haaruitval zonder littekenvorming, diffuse haaruitval met littekenvorming, en pleksgewijze haaruitval zonder littekenvorming.

diffuus	diffuus scarring	pleksgewijs

Differentiële diagnose van haaruitval:
DD diffuse haaruitval zonder littekenvorming/atrofie: (zie telogeen effluvium) - hormonale stoornis, na staken OAC - alopecia androgenetica - ernstige ziekten - na hoge koorts - na fysieke en emotionele stress - na zwangerschap - na chirurgie - bij extreme diëten en ondervoeding / malnutritie syndromen - bij bepaalde tumoren (alopecia neoplastica) - geneesmiddelen (indomethacine, heparine, vitamine A, coumarines, nitrofurantoine   (zie haaruitval door geneesmiddelen). - intoxicatie (alopecia chemica), chemotherapie - secundaire syphilis - hypothyreoïdie - traumatisch / trichotillomanie
DD diffuse haaruitval met littekenvorming: (zie cicatriciële alopecia) - mycosen (favus, kerion) - pseudopelade van Brocq - folliculitis decalvans - pityriasis capitis - CDLE - morphea - lichen planus - herpes zoster - varicella
DD pleksgewijze haaruitval zonder littekenvorming/atrofie: - alopecia areata - marginale alopecia areata: ophiasis - androgenetische alopecia: is frontotemporaal - traumatisch - trichotillomanie - secundaire syphilis (moth-eaten alopecia) - na hematoom, na röntgen epilatie - seborrhoische alopecia (bij seborroisch eczeem van de hoofdhuid = pityriasis capitis) - sikkelcelanemie (tast haargrens-gebieden aan, een 'kapje' blijft over) - pityriasis capitis

Beleid:
Onderliggende oorzaak opsporen en indien mogelijk behandelen. Beschadigende haarbehandelingen voorkomen.

Zie ook: Gezond en Ziek haar van mw. J.D.G. Peereboom-Wynia (PDF).





Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.