Hyperpigmentatie wordt vaak gezien bij naevi. Zie ook het overzicht naevi, macula en tumoren.

Naevus spilus is een congenitale "café au lait" macula met donkere stippels erin. Het aantal DOPA-positieve cellen is toegenomen. De donkere stippen bevatten pigment nevus cellen. Er is waarschijnlijk ook een toename van de pigment synthese in de melanocyten, omdat er vaak reuzenmelanosomen kunnen worden gezien in melanocyten, keratinocyten en melanofagen. Tot deze groep behoren overigens ook lentigo simplex, lentigo maligna en PUVA lentigines, de laatst genoemde lesies ontstaan na langdurige PUVA behandeling. De naevus van Becker komt voor bij jonge mannen. Een met terminale haargroei bedekte gehyperpigmenteerde laesie ontwikkelt zich vaak in de schouder regio. Licht microscopisch is er acanthose en sterke pigmentatie van de basale laag. Het aantal melanocyten is toegenomen.
Een mongolenvlek is aanwezig bij de geboorte en komt voor in de lumbosacrale regio van donker gepigmenteerde rassen. In de reticulaire dermis komen slanke dentritische cellen voor, die pigment granules bevatten. De mongolenvlek die er grijs-blauw uitziet verdwijnt geleidelijk voor de leeftijd van 5 jaar, alhoewel ook de aanwezigheid tot in de volwassenheid is waargenomen. De naevus van Ota, naevus van Ito en de blue naevus vallen ook in deze groep.
De samengestelde en dermale naevus verschijnen na de geboorte en zijn aanwezig bij het merendeel van de bevolking. Men neemt aan dat de naevus cellen afkomstig zijn van normale melanocyten die hun contact inhibitie hebben verloren. De naevus cellen prolifereren en vormen nestjes waardoor de epidermale melanine unit ernstig is verstoord. Er zijn niet genoeg keratinocyten in de buurt om de melanosomen op te nemen. Vele nevus cellen vertonen autofago-lysosomen die melanosomen bevatten, waarvan verondersteld wordt dat ze langzaam afgebroken worden. In de bovenste papillaire dermis dragen de naevus cellen soms hun pigment over aan macrofagen. Naevus cellen in de reticulaire dermis hebben een neuroid voorkomen. Het vermogen om melanine te vormen verdwijnt. Deze cellen lijken ook een beetje op Schwann cellen. De laesies worden geclassificeerd als aspecifiek omdat ze niet maculair zijn maar altijd papuleus of noduleus. Daarnaast kunnen nog efflorescenties gezien worden zoals schilfering, roodheid, etc. Bij alle huidafwijkingen waarbij er een behoorlijke toename is van melanine synthese kan een bepaald deel van de melanosomen mogelijk niet worden opgenomen door de keratinocyten. Als gevolg daarvan worden ze in de verkeerde richting getransporteerd, d.w.z. naar de dermis en daar opgenomen door de macrofagen, die dan melanofagen worden genoemd.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.