Bij lichen planus zijn vaak de nagels aangedaan. De symptomatologie is uiteenlopend en niet altijd specifiek voor lichen planus. Ze kunnen ook bij andere huidziekten voorkomen. Klassiek voor lichen planus is het pterygium unguium. Suggestief voor lichen planus is de combinatie van dunne gespleten nagels distaal met een zwelling en opbolling van het proximale deel van de nagel (ontstoken nagelmatrix), trachyonychia (dunne nagels met een ruw oppervlak), onychorrhexis (kwetsbare nagels, brittle nails, met groeven en/of splijting), en longitudinale groeven.

Onychorrhexis betekent kwetsbare nagels (brittle nails). Het kan zich uiten als longitudinale groeven (longitudinal ridges) of als distale splijting (onychoschisis) of als allebei. Het is een afwijking die normaal is bij het ouder worden maar ook zonder oorzaak kan voorkomen of secundair aan diverse huidziekten waaronder lichen planus.

Nagelafwijkingen bij lichen planus:

- onychorrhexis (kwetsbare nagels, brittle nails, met groeven en/of splijting) - trachyonychia (dunne nagels met een ruw oppervlak) - zwelling en opbolling van het proximale deel van de nagel - pterygium (meegroeien dorsale huid over proximaal deel nagel) - longitudinale groeven (longitudinal ridging) - transversale groeven - onychoschysis (splijting aan het einde van de nagel) - longitudinale splijting (in de lengterichting gespleten nagel) - transversale splijting (in de dwarse richting gespleten nagel) - onychomadesis (proximale loslating van de nagel) - anonychia (ontbreken / totale uitval van de nagel - hyperkeratotische nagels - dystrofische nagels zns

DD: zie onder nagelafwijkingen.

onychorrhexis	'brittle nails' bij LP	trachyonychia (ruwe nagels)

trachyonychia (ruwe nagels)	proximale bolling, distale splijting	proximale bolling, distale splijting

distale splijting (onychoschizis)	distale splijting (onychoschizis)	pterygium bij lichen planus

pterygium bij lichen planus	longitudinale groeven bij LP	longitudinale groeven bij LP

transversale groeven bij LP	transversale groeven bij LP	transversale onychoschizis

anonychia bij LP	anonychia bij LP	anonychia bij LP

onychomadesis bij LP	hyperkeratose en dystrofie	lichen planus nagels

Therapie lichen planus nagels:
R/ lokale corticosteroïden klasse III-IV, 1-2 dd, eventueel onder occlusie.
R/ Intralesionale corticosteroïden (Kenacort 10) 1 keer per 6-8 weken injecteren gedurende 6 maanden. Verdeel met een fijne naald (b.v. met een 0.5 ml diabetes spuitje) 0.1-0.15 ml over 3 plekken in de nagelwal, op circa 5-8 mm van de nagelriem, en diep, dichtbij en net boven de proximale nagelmatrix. Pijnlijke behandeling. Kenacort 10 kan ook met een dermojet in de nagelwal worden geschoten, maar dat is ook pijnlijk en er is geen goede controle over de juiste diepte en de juiste hoeveelheid. Bij lichen planus kan een hogere dosering (Kenacort-A 40) nodig zijn dan bij nagelpsoriasis; er is dan echter ook meer kans op atrofie van de huid.
R/ salicylzuur 10% in betamethason of clobetasol zalf (salicylzuur 10% in Dermovate zalf).
R/ salicylzuur 20% in vaseline gedurende 2 weken, daarna Dermovate zalf.
R/ nagellak met 8% clobetasoldipropionaat 0.05% (clobetasol nail lacquer, VS, niet in Nederland).
R/ Systemische therapie in ernstige gevallen (acitretine (Neotigason), plaquenil, ciclosporine, methotrexaat).
R/ Kenacort-A 40 intramusculair 0.5-1 mg (meestal 1 hele ampul van 1 ml = 40 mg Kenacort-A 40) eens in de 4-6 weken.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.