LICHENOÏDE TOXICODERMIE (LICHENOID DRUG ERUPTION) home ICD10: L43.2

Een lichenoïde toxicodermie (lichenoid drug eruption) is een geneesmiddelenreactie die klinisch en histologisch lijkt op lichen planus. Meestal uit deze toxicodermie zich als gegeneraliseerde plaques of papels, vaak op zonbelichte gebieden zoals de extremiteiten en handruggen. De lesies zijn meestal groter dan bij lichen planus, of confluerend, minder monomorf, meer lijkend op eczeem, met schilfering / desquamatie en crustae. Niet op de klassieke lichen planus plekken zoals mondholte, genitaliën, binnenkant polsen. Histologisch is het ook moeilijk te onderscheiden van lichen planus. Bij de lichenoïde drug eruption worden vaker eosinofielen en plasmacellen gezien en een dieper liggend perivasculair infiltraat.

Lichenoïde toxicodermie Lichenoïde toxicodermie Lichenoïde toxicodermie
lichenoïde toxicodermie lichenoïde toxicodermie lichenoïde toxicodermie

Het interval tussen de start van het geneesmiddel en de eerste huidafwijkingen varieert van enkele weken tot maanden, met uitlopers van 1-3 jaar. Het verschilt per geneesmiddel. Het kan sneller optreden als het middel al eens eerder is gebruikt. Diverse geneesmiddelen kunnen een lichenoïde toxicodermie veroorzaken, in de onderstaande tabel staan er een aantal genoemd.


Geneesmiddelen die een lichenoïde toxicodermie kunnen veroorzaken:
NSAID's
antimalaria middelen (quininen)
angiotensin-converting-enzyme inhibitors
thiazide diuretica, furosemide
sulfasalazine
beta blockers
omeprazol, pantoprazol
sildenafil
proton-pomp remmers
goud
penicillamine
methyldopa
tetracyclines
allopurinol
hepatitis B en influenza vaccins
fenothiazine derivaten
isoniazide
tolbutamide
femofibraat
acetazolamide
leflunomide
capecitabine
clonazepam, carbamazepine
colchicine
terbinafine
tenofovir
imatinib, denosumab, nivolumab, infliximab, adalimumab, etanercept


Therapie:
Staken van het verdachte geneesmiddel. Door de lange intervallen kan het moeilijk zijn om het verantwoordelijke middel op te sporen. Symptoombestrijding met lokale corticosteroïden.
R/ Klasse II-IV lokale corticosteroïden.
R/ Systemische corticosteroïden in ernstige gevallen.


Referenties
1. Halevy S, Shai A. Lichenoid drug eruption. J Am Acad Dermatol 1993;29:249-255.
2. Van den Haute V, Antoine JL, Lachapelle JM. Histopathological discriminant criteria between lichenoid drug eruptions and idiopathic lichen planus: retrospective study on selected samples. Dermatologica 1989;179:10-13.
3. Bong JL, Lucke TW, Douglas WS. Lichenoid drug eruption with proton pump inhibitors. Br Med J 2000;320:283.
4. Antiga E, Melani L, Cardinali C, Giomi B, Caproni M, Francalanci S, Fabbri P.  A case of lichenoid drug eruption associated with sildenafil citratus. J Dermatol 2005;32:972-975.
5. Rotstein E, Rotstein H. Drug eruptions with lichenoid histology produced by captopril. Australas J Dermatol 1989;30:9-14.
6. Bauer F. Quinacrine hydrochloride drug eruption (tropical lichenoid dermatitis). J Am Acad Dermatol 1981;4:239-248.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

07-03-2022 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L43.2 Lichenoïde geneesmiddelreactie
ICD10 L43.2 Lichenoid drug reaction
SNOMED 45414006 Lichenoid drug eruption
DBC 10 Geneesmiddeleneruptie