De naevus van Becker (naevus naeviformis, pigmented hairy epidermal nevus) is een unilaterale licht gepigmenteerde macula met hypertrichose, meestal op de schouder en/of de bovenarm, die vooral voorkomt bij jonge mannen. Het komt 2-6 keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Bij vrouwen kan het minder zichtbaar zijn (lichtere kleur, minder of geen overbeharing). Het is voor het eerst beschreven door S. William Becker in 1949. Het komt vrij vaak voor (prevalentie tot 0.5% onder jonge mannen). De nevus van Becker wordt meestal pas rond 8 jarige leeftijd zichtbaar (soms na blootstelling aan zon) en neemt in de puberteit toe. Het begint als een licht gepigmenteerde macula, later wordt de plek dikker en ontstaat ook overbeharing. Soms is de plek al vanaf de geboorte aanwezig. De grootte varieert enorm, van enkele centimeters tot de helft van het bovenlichaam. Het is een goedaardige moedervlek, er is geen relevant verhoogde kans op het ontstaan van maligniteiten in een nevus van Becker, en regelmatige controle is niet nodig.


De oorzaak is onbekend. Het patroon ontstaat door mosaïcisme. Er zijn ook varianten bekend met meerdere laesies. Het kan erfelijk zijn, maar meestal niet. Er lijkt een toename te zijn van het aantal androgeen receptoren in de aangedane huid. Dit verklaart de toename in de puberteit, maar ook de overbeharing en het fenomeen dat er soms acne ontstaat in de laesie. Als de laesie zich uitbreidt over de mammae kan mamma hypoplasie ontstaan (hypoplasie van areola, tepel of gehele borst). Vooral bij vrouwen kan dit een groot verschil in borstgrootte veroorzaken, maar het komt ook bij mannen voor. De combinatie van mammahypoplasie en naevus van Becker wordt ook wel Becker's nevus syndrome genoemd. Daar kunnen ook andere afwijkingen bij voorkomen zoals skeletafwijkingen (scoliosis, pectus excavatum, pectus carinatum, wervelafwijkingen), kaak- of tand-afwijkingen (asymmetrisch gelaat, ontbrekende tanden), accesoire tepels, afwijkingen aan labia en scrotum.

DD: congenitale melanocytaire naevus, glad spiercel hamartoom, cafe-au-lait macula, Albright syndroom, naevus spilus, Goucherot Carteaud, post-inflammatoire hyperpigmentatie, atrophodermia idiopathica et progressiva, mongolenvlek.

Diagnostiek:
Een biopt kan zinvol zijn als er een DD is. De afwijkingen zijn echter soms subtiel en niet erg specifiek.

Histologie:
Histologisch ziet men acanthose, hyperkeratose, verlengde retelijsten, en hyperpigmentatie van de basale laag. Het aantal melanocyten is meestal normaal of licht verhoogd, naevuscellen ontbreken. In de oppervlakkige dermis een mild perivasculair lymfohistiocytair infiltraat en melanofagen in de papillaire dermis. Toename van het aantal haarfollikels. Vaak is er een toename van gladde spiercellen, in sommige gevallen zoveel dat de diagnose glad spiercel hamartoom (smooth muscle hamartoma) wordt gesteld. Histologisch is het een spectrum tussen naevus van Becker en een glad spiercel hamartoom.

Therapie:
Behandeling is niet nodig maar wordt soms gevraagd om cosmetische redenen. Bij (dreigende) mammahypoplasie kan spironolacton of Androcur als anti-androgene therapie worden voorgeschreven. Indien de borsten uitgegroeid zijn is plastisch chirurgische correctie met siliconen implantaten mogelijk. De hyperpigmentatie en de hypertrichose kan worden behandeld met laser of IPL (intense pulsed light). De hyperpigmentatie kan worden teruggebracht met de Erbium:YAG of Neodymium:YAG laser, maar de resultaten vallen tegen. Ook het ontharen is niet eenvoudig. Scheren en/of bleken van haren is ook een optie. Er worden gunstige resultaten beschreven van behandeling met een fractionele laser. Veel van die veelbelovende resultaten blijken case-reports te zijn, vaak gesponsord door fabrikanten van laserapparatuur. In de spaarzame goed opgezette onafhankelijke studies die er zijn blijkt het effect van de diverse laserbehandelingen teleurstellend. Laserbehandeling kan ook post-inflammatoire hyperpigmentatie veroorzaken. De laesie kan eventueel worden gecamoufleerd met camouflage cremes. Beschermen tegen de zon met sunscreens is nuttig, voorkomt donkere verkleuring.

Erbium:YAG laser.
Q-switched ruby laser (694 nm).
Alexandrite laser (755 nm).
Nd:YAG laser.
IPL (808-810 nm).
Ablative fractional laser.
R/ sunscreens.
R/ bleken van de haren met waterstofperoxide.
R/ camouflage.







Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.