Een
naevus comedonicus is een zeldzame hamartomateuze
afwijking van het haar-talgkliercomplex bestaande uit gegroepeerde grote
comedonen (blackheads). Het is voor het eerst beschreven
in 1895 door Kofmann. De comedonen hebben een diameter van 1-5 mm. De comedonen
naevus kan een ronde of ovale plaque zijn maar lineaire vormen komen ook voor,
unilateraal, bilateraal, segmentaal, dermatomaal of gerangschikt volgens de
lijnen van Blaschko (mosaïcisme). De oorzaak
is niet bekend. Er worden geen haren of talgklieren aangelegd, alleen holten
waarin keratine gevormd wordt. Bij sommige patiënten zijn mutaties gevonden
in het FGFR2 gen. Dit gen is ook betrokken bij het zeldzame
Apert
syndroom (craniofacial dysostosis (botafwijkingen schedel), skeletafwijkingen,
en ernstige acne inclusief comedonen naevi).
 |
 |
| naevus
comedonicus |
naevus
comedonicus |
 |
 |
| naevus
comedonicus |
naevus
comedonicus |
Foto's:
Samuel Freire da Silva -
Dermatology
Atlas (Creative Commons License
3.0).
De naevus is in circa de helft van de gevallen al vanaf de geboorte
aanwezig, maar kan ook op latere leeftijd pas ontstaan of zichtbaar worden,
meestal voor het tiende jaar. Ze komen meestal geïsoleerd voor maar kunnen in
zeer zeldzame gevallen onderdeel zijn van een syndroom (
nevus
comedonicus syndrome) met centraal zenuwstelsel afwijkingen (epilepsie,
myelitis transversa, microcefalie), skeletafwijkingen (scoliosis, spina bifida,
vingerafwijkingen), tandafwijkingen, oogafwijkingen (cataract) en huidafwijkingen
(comedonen, trichilemmale cysten, vasculaire malformaties, multipele basaalcelcarcinomen).
Familiair voorkomen is beschreven. De comedonen geven meestal geen klachten
maar zijn wel cosmetisch storend. Er kunnen ontstekingen in ontstaan, abcessen
en fistels. Vooral als het comedonengebied een plooi omvat. Bij comedonen naevi
die doorlopen in de liezen zijn hidradenitis suppurativa-achtige laesies beschreven;
waarschijnlijk ruptureren follikels gemakkelijk in dit gebied dat altijd in
beweging is door lopen. De voorkeurslokalisaties zijn romp, gelaat, nek en bovenste
extremiteiten.
DD:
chlooracne,
acne vulgaris,
Favre-Racouchot syndroom,
hidradenitis suppurativa,
epidermale naevi,
naevus sebaceus.
Therapie:
Behandeling is meestal niet nodig maar wordt soms gevraagd om cosmetische redenen.
Topicale keratolytica (salicylzuur, melkzuur, resorcinol, Differin gel) of lokale
retinoïden kunnen worden gebruikt, ook systemische anti-acne behandelingen (tetracyclinen,
isotretinoïne). Soms is een chirurgische behandeling mogelijk bijvoorbeeld ablatieve
laser of sequentiële excisies van het hele gebied, of multipele punch excisies.
De schoonheidsspecialiste kan comedonen ook behandelen. Een publicatie beschrijft
succes van een magistrale lotion met 12% melkzuur waaraan ammonium hydroxide
is toegevoegd tot een pH 4.5-5.5.
Referenties
| 1. |
Kofmann S. A case of rare localization and
spreading of comedones. Arch Dermatol Syphilol 1895;32:177-178. |
| 2. |
Patrizi A, Neri I, Fiorentini C, Marzaduri
S. Nevus comedonicus syndrome: a new pediatric case. Pediatr Dermatol
1998;15(4):304-306. |
| 3. |
Bhagwat PV, Tophakhane RS, Rathod RM, Tonita
NM, Naidu V. Nevus comedonicus along Blaschko's lines. Indian J
Dermatol Venereol Leprol 2009;75(3):330. |
| 4. |
Decherd JW, Mills O, Leyden JJ. Naevus comedonicus
- treatment with retinoic acid. Br J Dermatol 1972;86(5):528-529. |
| 5. |
Caers SJ, Van der Geer S, Beverdam EG, Krekels
GA, Ostertag JU. Successful treatment of nevus comedonicus with
the use of the Erbium Yag laser. J Eur Acad Dermatol Venereol 2008;22(3):375-377. |
| 6. |
Sardana K, Garg V. Successful treatment of
nevus comedonicus with ultrapulse CO2 laser. Indian J Dermatol Venereol
Leprol 2009;75(5):534-535. |
| 7. |
Deliduka SB, Kwong PC. Treatment of Nevus
comedonicus with topical tazarotene and calcipotriene. J Drugs Dermatol
2004;3(6):674-676. |
| 8. |
Milton GP, DiGiovanna JJ, Peck GL. Treatment
of nevus comedonicus with ammonium lactate lotion. J Am Acad Dermatol
1989;20:324-328. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.
ICD10: Q82.5
