NAEVUS NAEVOCELLULARIS (MOEDERVLEK) home ICD10: D22.9

Naevus (of nevus, meervoud naevi of nevi) is het Latijnse woord voor moedervlek (Engels: birthmark, mole). Meestal wordt met naevus een gewone moedervlek bedoeld, de naevus naevocellularis. Dit is een melanocytaire naevus. Per definitie is een naevus goedaardig. Behalve de melanocytaire naevi zijn er talloze andere naevi, bijvoorbeeld epidermale naevi, bindweefsel naevi, vasculaire naevi (zie naevi en overzicht naevi, maculae en tumoren van de huid).

Onderscheid tussen naevi en lentigines en efeliden
Ook lentigines (lentigo simplex) worden in de volksmond aangeduid als moedervlek, maar een lentigo simplex is geen naevus maar een goedaardige pigmentvlek (alleen een macula), door zonlicht geïnduceerd, met een andere histologie: bij naevi zijn nestjes melanocyten aanwezig, en bij lentigines niet. Ook de sproeten (epheliden), die in het gelaat voorkomen, bij blonden en roodharigen, en toenemen na blootstelling aan zon, zijn macula en geen naevi.

Naevus naevocellularis (moedervlek) Naevus naevocellularis (moedervlek)
moedervlek (naevus) moedervlek (naevus)

Lentigo simplex Rood haar en sproeten
sun spot (lentigo) sproeten (efeliden)


Aangeboren en verkregen naevi
Melanocytaire naevi verschijnen meestal in de loop van het leven en worden daarom ook wel acquired melanocytic naevi genoemd (verkregen). Kinderen onder de 10 hebben gemiddeld 2-3 naevi naevocellularis, rond de 30 zijn dat er gemiddeld 20-30. Melanocytaire naevi kunnen ook al vanaf de geboorte aanwezig zijn, en dan wordt de term congenital melanocytic naevi gebruikt (naevus naevocellularis congenita). Deze zijn vaak wat groter en sterker behaard.

Histologische varianten
De naevi naevocellularis worden ingedeeld in 3 histologische varianten
- junctional naevus (naevus naevocellularis marginalis): opeenhoping van naevuscellen in de epidermis
- dermal / intradermal naevus (naevus naevocellularis dermalis): opeenhoping van naevuscellen in de dermis
- compound naevus (naevus naevocellularis epidermo-dermalis): opeenhoping van naevuscellen in zowel dermis als epidermis

Zie ook de ingescande PA-coupes (compound naevus) van de afdeling pathologie van de University of Toronto.

Junctional naevus Intradermal naevus Compound naevus
junctional naevus dermale naevus compound naevus

Junctional naevus Intradermal naevus Compound naevus
junctional naevus dermale naevus compound naevus

PA-Foto's: www.missinglink.ucsf.edu.


Klinische varianten
Naevi zijn sterk wisselend in vorm (maculae, papulae, maculae-papula, papillomateus, molluscoid), grootte (speldeknop tot handpalmgroot, gemiddeld 2-6 mm.), distributie, aantal (kinderen 2-3, volwassenen 20-30, soms honderden), kleur (huidkleurig, roze, lichtbruin, donkerbruin, tot diep bruinzwart), en beharing (geen beharing of dikke, lange zwarte haren).

Naevus naevocellularis (moedervlek) Naevus naevocellularis (moedervlek)
naevus vlak en licht naevus groot en donker

Naevus naevocellularis papillomatosus Naevus naevocellularis pilosis et pigmentosus (congenitaal)
naevus papillomatosus naevus pigmentosus et pilosus


DD: lentigo simplex, lentigo senilis, efeliden, verruca seborroica, dermatosis papulosa nigra, verruca plana, verruca vulgaris, dermatofibroom, basaalcelcarcinoom, neurofibroom, fibroma molle (skin tag), fibrous papule of the face, atypische (dysplastische) naevus, maligne melanoom.

Signs of suspicion: verandering in grootte, dikte, vorm (asymmetrie), kleur (ontstaan van donkere of bleke zone rondom, pigmentverschillen), jeuk of pijn, erytheem, ontstekingsverschijnselen, bloeden, regressie, crustae of ulceratie. Zie onder ABCD regel, dysplastische naevi, en maligne melanoom.

Opruimreactie in naevus naevocellularis Opruimreactie in naevus naevocellularis
naevus met opruim reactie naevus met opruim reactie


Therapie:
Behandeling is in principe niet noodzakelijk. Bij mechanische bezwaren kan de naevus worden verwijderd onder lokale verdoving d.m.v.:
mes Shaven (in niveau van huid).
mes Uitstansen met een passend stansbiopteur.
mes Excideren met ellips.
Marge: bij onverdachte laesies krap, wel de hele lesie meenemen, anders groeit de naevus terug (bij shaven komt dit het meest voor).
Bij laesies waarbij een dysplastische naevus of een melanoom niet helemaal uit te sluiten is, een diagnostische excisie met een marge van minimaal 2 mm rondom.



NAEVUS NAEVOCELLULARIS MARGINALIS (JUNCTIONAL NEVUS) home ICD10: D22.9

Naevus naevocellularis marginalis: opeenhoping van naevuscellen in de epidermis, zie boven.

Junctional naevus Junctional naevus
junctional naevus junctional naevus



NAEVUS NAEVOCELLULARIS DERMALIS (DERMAL / INTRADERMAL NEVUS) home ICD10: D22.9

Naevus naevocellularis dermalis: opeenhoping van naevuscellen in de dermis, zie boven.

Intradermal naevus Intradermal naevus Histologie dermale naevus naevocellularis
dermale naevus dermale naevus ingescande coupe (zoom)

Histologie dermale naevus naevocellularis Histologie dermale naevus naevocellularis Histologie dermale naevus naevocellularis
ingescande coupe (zoom) ingescande coupe (zoom) ingescande coupe (zoom)



NAEVUS NAEVOCELLULARIS EPIDERMO-DERMALIS (COMPOUND NEVUS) home ICD10: D22.9

Naevus naevocellularis epidermo-cutaneus, opeenhoping van naevuscellen in de epidermis en dermis, zie boven.

Compound naevus Compound naevus Histologie compound naevus
compound naevus compound naevus ingescande coupe (zoom)


patientenfolder


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 D22.9 Melanocytaire naevi, niet gespecificeerd: naevus naevocellularis
ICD10 D22.9 Melanocytic naevi, unspecified: naevus naevocellularis
SNOMED 400096001 Melanocytic nevus
DBC 15 spacer Naevi (alle vormen)

ICD10 D22.9 Melanocytaire naevi, niet gespecificeerd: junctional nevus
ICD10 D22.9 Melanocytic naevi, unspecified: junctional melanocytic nevus
SNOMED 254802006 Junctional melanocytic nevus of skin
DBC 15 spacer Naevi (alle vormen)

ICD10 D22.9 Melanocytaire naevi, niet gespecificeerd: dermal nevus
ICD10 D22.9 Melanocytic naevi, unspecified: dermal nevocellular nevus
SNOMED 302838006 Dermal cellular nevus
DBC 15 spacer Naevi (alle vormen)

ICD10 D22.9 Melanocytaire naevi, niet gespecificeerd: compound nevus
ICD10 D22.9 Melanocytic naevi, unspecified: compound nevus
SNOMED 254805008 Compound nevus of skin
DBC 15 spacer Naevi (alle vormen)