PFAPA SYNDROOM / MARSHALL SYNDROOM home ICD10: M04.8

Het PFAPA-syndroom (Marshall syndroom) is een zeldzaam periodieke koorts syndroom van onbekende etiologie. Het hoort tot de groep auto-inflammatoire aandoeningen. De naam is een acroniem: periodic fever with aphthous stomatitis, pharyngitis and adenitis. Het PFAPA-syndroom komt wereldwijd voor en is niet erfelijk. De pathogenese is onbekend. Er zijn geen late complicaties bekend van het PFAPA-syndroom en er is een trend tot spontane genezing, meestal na het tiende levensjaar. Zie ook onder auto-inflammatoire aandoeningen. In de Amerikaanse versie van het ICD10 systeem is de code M04.8 opgenomen voor de auto-inflammatoire aandoeningen, maar in de officiële WHO versie komt die code niet voor en wordt het PFAPA-syndroom ingedeeld onder E85.0 (Niet neuropathische hereditaire amyloidosis). Dat klopt ook niet helemaal; het serum amyloid A (SAA) is wel verhoogd bij de meeste patiënten, maar het PFAPA-syndroom wordt beschouwd als een niet-erfelijke aandoening

Klinisch beeld:
Kenmerkend zijn recidiverende episoden van koorts (vaak > 39 °C) met aften in de mondholte, tonsillitis en gezwollen lymfklieren in de hals. De koortsaanvallen beginnen meestal op de peuterleeftijd, tussen de 2 en 5 jaar, en recidiveren in een regelmatig patroon, elke 3-6 weken. De klachten zijn pijn in de keel en mond, aften, soms buikpijn, moeheid, hoofdpijn en spierpijn en soms een exantheem. Een aanval duurt gemiddeld 3-6 dagen, daarna daalt de koorts weer. Tussen de aanvallen zijn de kinderen gezond en de groei en ontwikkeling verlopen ongestoord.

Clinical criteria for PFAPA syndrome:
1) consistent recurring fevers from an early (<5 years) age
2) symptoms in the absence of upper respiratory tract infection with at least one of the following clinical signs:
    aphthous stomatitis, cervical lymphadenitis or pharyngitis
3) exclusion of cyclic neutropenia
4) asymptomatic clinical phenotype between febrile episodes
5) normal growth and development


Diagnostiek:
Tijdens koortsaanvallen zijn de ontstekingsparameters verhoogd (CRP, BSE en totaal aantal leukocyten). Er bestaan geen specifieke diagnostische tests. De diagnose PFAPA-syndroom wordt gesteld op het klinisch beeld en het uitsluiten van andere oorzaken van koorts zoals een recidiverende bacteriële tonsillitis, cyclische neutropenie en HIDS. Het IgD kan ook bij PFAPA verhoogd zijn. In het bloed is vaak het serum amyloid A (SAA) verhoogd.

Therapie:
Symptoombestrijding met NSAID’s. Bij recidiverende tonsilitis kan een tonsillectomie effectief zijn. In ernstige gevallen kan prednison worden voorgeschreven. Dit helpt wel maar heeft ook bijwerkingen. Ook antibiotica, colchicine, acetylsalicylzuur en cimetidine worden soms voorgeschreven.

DD: andere ziekten met periodieke koorts zoals familiaire Middellanse Zee koorts, familial Hibernian fever, hyperglobulinemie D syndroom, Behcet, cyclische neutropenie, juvenile rheumatoide artritis, en infectieziekten. Zie ook tabel oorzaken van koorts bij kinderen.


Oorzaken van chronische recidiverende koorts bij kinderen:
Infectie
Bacteriële endocarditis, urineweginfectie, intra-abdominaal abces, spondylodiscitis, osteomyelitis.
Specifieke verwekkers: bartonellose, borreliose, Salmonella, Yersinia, Campylobacter, brucellose, leptospirose, chronische meningokokkemie, lues, TBC en non-tuberculeuze mycobacteriosen, malaria, virale infecties (epstein-barrvirus, cytomegalovirus, hepatitis B-virus) .

Immuundeficiënties
Primaire immuundeficiënties, cyclische hematopoëse, aids.

Auto-immuunziekten
Lupus vasculitis (onder andere ziekte van Kawasaki), dermatomyositis

Auto-inflammatoire ziekten
Systemische juveniele idiopathische artritis, inflammatoire darmziekten, sarcoïdose, ziekte van Behçet, chronisch recidiverende multifocale osteomyelitis (CRMO).

Erfelijke periodieke koorts syndromen:
- Chronic infantile-onset neurological cutaneous articulair (CINCA)-syndroom
- Muckle-Wells syndroom (MWS)
- Familial cold-induced auto-inflammatory syndrome (FCAS)
- Hyperimmunoglobulinemie-D-syndroom (HIDS
- Familiaire Middellandse Zeekoorts (FMF)
- TNF-receptor geassocieerde periodieke koorts syndroom (TRAPS)

- Periodic fever, apthous stomatitis, pharyngitis, adenitis (PFAPA)-syndroom
- Hemofagocytaire lymfohistiocytose

Neoplastisch
Leukemie/lymfoom, Langerhanscel histiocytose, neuroblastoom, ziekte van Castleman.

Hyperthermie
Anhydrotische ectodermale dysplasie, ziekte van Fabry, familiaire dysautonomie.

Overige
Bijnierschorsinsufficientie, geneesmiddelenkoorts, febris factitia (Münchhausen ‘by proxy’).
Bron: Frenkel J. Tijdschr Infect 2007;2:22-30.



Referenties
1. Frenkel J. Periodieke koorts syndromen bij kinderen. Tijdschr Infect 2007;2:22-30.
2. Berlucchi M, Meini A, Plebani A, Bonvini MG, Lombardi D, Nicolai P. Update on treatment of Marshall's syndrome (PFAPA syndrome): report of five cases with review of the literature. Ann Otol Rhinol Laryngol 2003 Apr;112(4):365-369.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 M04.8 Overige auto-inflammatoire syndromen: PFAPA syndroom
ICD10 M04.8 Other autoinflammatory syndromes: PFAPA syndrome
SNOMED 717231003 Periodic fever and aphthous stomatitis with pharyngitis and cervical lymphadenitis syndrome
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven

ICD10 E85.0 Niet neuropathische hereditaire amyloidosis: PFAPA syndroom
ICD10 E85.0 Non-neuropathic heredofamilial amyloidosis: PFAPA syndrome
SNOMED 717231003 Periodic fever and aphthous stomatitis with pharyngitis and cervical lymphadenitis syndrome
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven