Pityrosporum (
Malassezia furfur)
is een gist die wordt aangetroffen op de normale huid, maar vooral (in grotere
hoeveelheden) bij
seborroisch eczeem,
hoofdroos (seborroisch eczeem van het behaarde hoofd,
pityriasis capitis), in de haarzakjes bij
Pityrosporum folliculitis, en in
de aangedane gehypopigmenteerde gebieden bij
pityriasis versicolor. Pityrosporum wordt
verantwoordelijk gehouden voor deze huidafwijkingen. De gist is voor zijn groei
afhankelijk van lipiden, en kan dus goed leven op de vettige huid. Hoewel het
altijd moeilijk is om oorzaak en gevolg uit elkaar te houden, wordt nu algemeen
aangenomen dat eczema seborroicum door Pityrosporum veroorzaakt wordt; bij sommige
varianten (seborroisch eczeem bij kinderen, AIDS-patiënten) is het echter minder
duidelijk.
Pityrosporum orbiculare (ronde vorm),
Pityrosporon
ovale (ovale vorm) en
Malassezia furfur (myceliumvorm, ontstaat
onder gunstige omstandigheden) blijken allemaal varianten van dezelfde gist
te zijn. De voorkeur gaat tegenwoordig uit naar de naam
Malassezia furfur
in plaats van
Pityrosporon ovale of
orbiculare. Malassez beschreef
voor het eerst in 1874 de ronde en ovale, knopvormende (budding) gisten op huidschilfers
van seborroisch eczeem patiënten. Sabouraud stelde in 1904 de naam Pityrosporum
voor. Inmiddels zijn er met moderne technieken 7 verschillende varianten van
Malassezia ingedeeld:
M. furfur, Malassezia pachydermatosus, Malassezia
sympodialis, Malassezia globosa, Malassezia obtusa, Malassezia restricta,
en
Malassezia slooffiae.
Klinische beelden die veroorzaakt worden door Malassezia overgroei:
Pityriasis versicolor
Pityriasis capitis (hoofdroos)
Seborroïsche
dermatitis, seborrhoisch eczeem (zie
eczema seborrhoicum)
Berg,
seborroisch
eczeem bij kinderen.
Pityrosporum
folliculitis
Gougerot-Carteaud syndroomAuteur(s):dr.
Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.