Pyoderma (pyodermie, pyodermieën) betekent letterlijk etterende huidziekte. De term wordt gebruikt voor een groep van meestal door Staphylococcus aureus of Streptococcus pyogenes veroorzaakte huidinfecties. Maar ook, en dat kan verwarrend zijn, voor neutrofiele dermatosen waarbij wel pusvorming optreedt maar geen bacteriën betrokken zijn, zoals pyoderma gangrenosum. Bij pyodermie door bacteriën (zie de specifieke subgroepen) kan behandeld worden met lokale antibacteriële producten, of met orale (of intraveneuze) antibiotica. Bij recidiverende bacteriële pyodermieën nagaan of er een onderliggende afweerstoornis is (slecht gereguleerde DM, HIV, immunosuppressiva, chemotherapie, leukopenie, tot krabben leidende ziektes, atopisch eczeem, Stafylokokken dragerschap, SLE, chronic granulomatous disease, SCID). Bij pyoderma gangrenosum en andere steriele pyodermieën (neutrofiele dermatosen) bestaat de behandeling juist uit immunosuppressiva. Patiënten met SLE of SLE-achtige beelden (MCTD, incomplete SLE criteria) kunnen last hebben van ernstige recidiverende pyodermieën (pustels, furunculosis, impetiginisatie, pityriasis capitis met impetiginisatie, seborroïsch eczeem), ook als nog geen immunosuppressiva werden gestart. Dit komt vooral voor bij vrouwen met een donkere huid, een groep die vaak getroffen wordt door SLE. Het is nog niet duidelijk wat de oorzaak is van deze afweerstoornis bij SLE. Er is ook een link tussen CDLE en congenitale immuundeficiënties (chronic granulomatous disease).



Pyodermie, infectieus:
folliculitis
furunkel, karbunkel
furunculose
eczema met impetiginisatie
impetigo vulgaris
intertrigo
paronychia acuta en chronica
sycosis barbae
Staphylococcen dragerschap

Pyoderma, niet infectieus:
pyoderma gangrenosum
pyoderma vegetans (pyodermatitis vegetans)
pyostomatitis vegetans
pyodermatitis-pyostomatitis vegetans
pyoderma faciale (rosacea fulminans)
pustuleuze erupties (zie voor dd van pustuleuze huidafwijkingen ook onder het kopje efflorescenties, subgroep pustula)

Locale antibacteriële middelen (zie overzicht antiseptica)
R/ fucidine creme (30 g), fucidine zalf (30 g).
R/ Betadine jodium zalf (30 g / 50 g)
R/ chloorhexidine crème 1% FNA (30 g).
R/ tetracycline zalf of crème FNA (30 g).
R/ Bactroban (mupirocine) zalf (15 g).
R/ Flammazine (zilversulfadiazine) crème (50 g).
R/ Betadine scrub (120 ml) en shampoo (120 ml).
R/ Hibiscrub (250 ml).

Systemische antibiotica (zie overzicht antibiotica)
R/ flucloxacilline 4 dd 500 mg of 3 dd 1000 mg.
R/ amoxicilline / clavulaanzuur 3 dd 625 mg.
R/ claritromycine 2 dd 250 mg of 1 dd 500 mg SR.
R/ azitromycine 1 dd 250 mg.
R/ ciprofloxacine 2 dd 500 mg.
R/ clindamycine 3-4 dd 300 mg.
R/ feneticilline 3 dd 500 mg.
R/ erytromycine 3-4 dd 500 mg.
R/ amoxicilline 3 dd 500 mg.
R/ minocycline 1 dd 50-100 mg.
R/ doxycycline 1 dd 100-200 mg.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.