Psoriasis guttata (druppelvormige psoriasis) is een
acute uitbarsting van
psoriasis, in de vorm van
kleine 1-10 mm grote papeltjes, vaak met een schilferend oppervlak en soms met
een duidelijke kaarsvet fenomeen. Het kan de eerste manifestatie van psoriasis
zijn. Het ontstaat meestal tussen 10 en 40 jaar. Een deel van de patiënten die
een guttata psoriasis aanval hebben gehad ontwikkelt later een chronische plaque
type psoriasis (percentage niet precies bekend).
![Psoriasis guttata (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Psoriasis guttata](../../../afbeeldingen/psoriasis-guttata-1z.jpg) |
![Psoriasis guttata (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Psoriasis guttata](../../../afbeeldingen/psoriasis-guttata-2z.jpg) |
![Psoriasis guttata (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Psoriasis guttata](../../../afbeeldingen/psoriasis-guttata-3z.jpg) |
psoriasis
guttata |
psoriasis
guttata |
psoriasis
guttata |
Een psoriasis guttata kan uitgelokt worden door een keelinfectie / luchtweg
infectie met
groep A bèta-hemolytische streptokokken
(
Streptococcus pyogenes). In de anamnese daarom vragen naar een periode
van verkoudheid en keelpijn (pharyngitis, tonsillitis, koorts, hoesten) in de
2-4 weken voorafgaand aan de eruptie. Blijkbaar is de streptokokken infectie
bij personen die een aanleg hebben om psoriasis gutatta te krijgen een trigger
voor het ontwikkelen van psoriasis. Het kan een
Köbner fenomeen zijn, waarbij een streptokokken
rash of koortsexantheem overgaat in psoriasis. Een psoriasis guttata kan ook
ontstaan door
geneesmiddelen (NSAID's, bètablokkers,
anti-malaria middelen e.a.). Het ontwikkelen van psoriasis guttata is geassocieerd
met HLA-BW17, HLA-B13 en HLA-CW6, en een positieve
familie-anamnese voor psoriasis komt
regelmatig voor.
Klinisch beeld:Roze rode papeltjes,
later schilferend en deels met kaarsvetfenomeen, verspreid over het lichaam,
met een voorkeur voor de romp en proximale extremiteiten, maar het kan gegeneraliseerd
voorkomen, inclusief in het gelaat, oren en hoofdhuid. Andere symptomen zoals
nagelpsoriasis of gewrichtsklachten ontbreken. Handpalmen en voetzolen doen
meestal niet mee. Vaak jeukt het.
DD:
geneesmiddelenreactie,
pityriasis rosea,
pityriasis lichenoides chronica en acuta
(PLEVA),
lues II,
viraal exantheem,
lichen planus,
cutaan T-cel lymfoom.
Diagnostiek:Keelkweek op streptokokken, zonodig kweek
van andere locaties (peri-anaal, uit wondjes). Serologisch onderzoek:
AST (anti-streptolysine titer)
en
anti-DNAse B. Op indicatie
een biopt (bij twijfel, ter uitsluiting van geneesmiddelenreactie en andere
beelden).
Therapie:Een expectatief beleid met alleen
emollientia of lichte (klasse II) lokale steroïden is een optie omdat het vaak
vanzelf overgaat. In ernstiger gevallen kan lichttherapie worden gestart, zonodig
in combinatie met klasse III-IV steroïden of calcipotriol / betamethason-dipropionaat.
Soms is al gestart met systemisch prednison onder verdenking toxicodermie: dit
blijkt ook te werken maar is niet de voorkeur bij psoriasis uit angst voor rebound
fenomeen na staken prednison. Het is niet helemaal zeker of het nuttig is om
antibiotica te starten bij psoriasis guttata. De studies die gedaan zijn leveren
op dat het niet is aangetoond dat elimineren van streptokokken met antibiotica
de prognose verbetert. Evidence-based medicine levert niet altijd de antwoorden
op, dat er geen bewijs is wil niet zeggen dat men het niet zou moeten doen.
De expert opinion (lokale consensus) op dit moment: als een infectie met
Streptococcus pyogenes is aangetoond door middel van kweek of verhoogde
AST / anti-DNAse B, dan antibiotisch behandelen gedurende minimaal 10 dagen.
Bij recidiverende psoriasis guttata en vergrote tonsillen / tonsillitis kan
het helpen deze te verwijderen (tonsillectomie).
R/ lichttherapie met
UVB-TL01.
R/ lokale steroïden klassen 2-4.
R/ calcipotriol / betamethason
gel.
R/ Silkis (calcitriol) of calcipotriol.
R/ antihistaminica kunnen
helpen tegen de jeuk.
Bij aangetoonde streptokokken infectie (in kweek
of verhoogde AST / anti-DNAse B) 10 dagen behandelen met:
R/ feneticilline
3 dd 500 mg gedurende 10 dagen.
R/ claritromycine 500 SR 1 dd gedurende 10
dagen.
R/ erytromycine 3-4 dd 500 mg gedurende 10 dagen (alternatief bij
zwangerschap, allergie).
Referenties
1. |
Owen CM, Chalmers RJ, O'Sullivan T, et al.
Antistreptococcal interventions for guttate and chronic plaque psoriasis.
Cochrane Database Syst Rev 2000;CD001976. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.