Een pustuleuze toxicodermie is een gegeneraliseerde pustuleuze eruptie veroorzaakt door een geneesmiddel. De meeste geneesmiddelenreacties (toxicodermieën) zijn maculopapuleuze erythemen, de pustuleuze variant is zeldzaam. Pustuleuze geneesmiddelreacties ontstaan niet meteen maar pas 7-10 dagen na het starten. Vaak gaat het om type IV reacties. Ook het begrip AGEP (acute generalized exanthematous pustulosis) wordt gebruikt voor dit type reacties. AGEP is eigenlijk een overkoepelende en beschrijvende term. De oorzaak van AGEP is meestal een geneesmiddel, soms is het een infectie, en soms is de oorzaak niet duidelijk. Vele geneesmiddelen kunnen een pustuleuze toxicodermie c.q. een AGEP veroorzaken. Zie verder onder AGEP, efflorescentieleer: pustels en intravesical mitomycin C-induced generalized pustular folliculitis.




DD:
AGEP, psoriasis pustulosis generalisata (Zumbusch), pityrosporon folliculitis, bacteriële folliculitis, stafyloccen pustulosis/pyodermie, viraal exantheem, mitomycin C induced pustular eruption, Sneddon-Wilkinson disease, gedissemineerde candida, gegeneraliseerde herpes simplex, varicella zoster, herpes simplex, miliaria, neutrofiele eccriene hidradenitis, toxicodermie nno, acne medicamentosa, EGFR-remmers, Sweet syndroom.

Diagnostiek:
Diff-quick, kweek pustel op bacteriën, gisten, en schimmels, viruskweek op indicatie als er serieus aan een gedissemineerde herpes wordt gedacht (dan is de patiënt ziek), en een biopt. Een psoriasis pustulosa generalisata kan erg lijken op AGEP. Het onderscheid kan gemaakt worden door een patch test uit te voeren met het verdachte geneesmiddel. Dan ontstaat een pustuleuze contactdermatitis.

Therapie:
De meeste gedissemineerde pustuleuze geneesmiddelen erupties gaan vanzelf weer over na 1-2 weken. Symptomatisch kunnen corticosteroïden klasse II-IV worden gegeven, maar het is niet zeker of dat veel helpt. Het veroorzakend geneesmiddel zal moeten worden gestopt.

Geneesmiddelen die een pustular drug eruption kunnen veroorzaken:
De lijst is zeer lang en wordt steeds langer (doe een search naar het verdachte geneesmiddel). De belangrijkste veroorzakers zijn antibiotica en anti-epileptica.
- antibiotica (ß-lactam groep, amoxycilline, ampicilline, clindamycine, macroliden, quinolonen, tetracyclinen, sulfonamiden, e.a.)
- acetylsalicylzuur
- carbamazepine
- celecoxib
- dalteparin
- dexamethason
- diltiazem
- furosemide
- hydroxychloroquine en chloroquine
- isoniazide
- mitomycine C
- nystatine
- NSAID's
- paracetamol
- terbinafine




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.