Shiitake dermatitis is een huidreactie op toxinen
uit een paddestoel, de
Shiitake (
Lentinus edodes).
Typisch zijn
lineaire of zweepslag-vormige erythemateuze laesies
(soms papuleus, vesiculeus, erythematosquameus) op de romp en extremiteiten.
Dit type rash wordt ook wel
flagellate dermatitis
genoemd (flagellare = geselen) en komt ook voor t.g.v. bleomycine. Het werd
voor het eerst beschreven in 1977 door Nakamura in Japan, maar inmiddels is
de shiitake paddestoel de tweede meest geconsumeerde paddenstoel ter wereld,
ook in Nederland toenemend populair, en dus verschijnen ook hier de eerste patiënten.
De shiitake bevat lentinan, een polysaccharide met mogelijk cholesterol- en
bloeddrukverlagende en cytostatische eigenschappen. Lentinan is een thermolabiel
toxine, als de paddestoel tijdens bereiding goed gekookt wordt treedt de toxische
reactie niet op, bij inname van (half-) rauwe paddestoelen wel.
 |
 |
| Shiitake
dermatitis (DOJ) |
Shiitake
dermatitis (DOJ) |
 |
 |
|
Shiitake paddestoel |
Shiitake paddestoel |
Diagnostiek:De diagnose wordt gesteld op het klinisch
beeld (flagellate dermatitis patroon) en de anamnese. Epicutaan en intracutaan
allergisch onderzoek is niet zinvol.
PA:Een biopt
is niet nodig en niet-specifiek (spongiose, dermaal oedeem, perivasculair lymfohistiocytair
infiltraat, eosinofiele granulocyten).
DD:
bleomycine reactie (dermatitis
flagellata door bleomycine),
urticaria
factitia,
fytofotodermatitis,
dermatitis artefacta,
digitate
dermatosis, dermatomyositis.
Therapie:Expectatief,
meestal gaat het in enkele weken vanzelf over. Antihistaminica, topicale en
orale corticosteroïden hebben weinig invloed op het beloop. De laesies laten
meestal geen post-inflammatoire hyperpigmentatie achter, zoals bij bleomycine
wel gebeurt.
Referenties
| 1. |
Nakamura T. Toxicoderma caused bij shiitake.
Jpn J Clin Dermatol1977;31:65-68. |
| 2. |
Nakamura T. Shiitake (lentinus edodes) dermatitis.
Contact Dermatitis 1992;27:65-70. |
| 3. |
Kimyai-Asadi A, Tausk FA, Nousari HC. A patient
with dermatomyositis and linear streaks on the back. Arch Dermatol
2000;136:667-670. |
| 4. |
Mak RK, Wakelin SH. Shiitake dermatitis:
the First case reported from a European country. Br J Dermatol 2006;154:800-801. |
| 5. |
Garg S, Cockayne SE. Shiitake Dermatitis
Diagnosed After 16 Years! Arch Dermatol 2008;144(9):1241-1242. |
| 6. |
Girard C, Bessis D. Flagellate dermattitis.
Arch dermatol 2010;146:1301. |
| 7. |
Lapresta A, de Miguel R, Sánchez-Moya AI,
Robuschi F, Cardona C. Dermatitis shiitake en una paciente española.
Dermatology Online Journal 2011;17(12):16. |
| 8. |
Sterneberg HMS, Dodemont SRP, van der Kleij
AMJ, Vandevijver NMA, Gielen K. Shiitake dermatitis. Ned Tijdschr
Dermatol Venereol 2012;22(6):362-364. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.
ICD10: T62.0
