Een sister Mary Joseph’s nodule is een metastase van een maligne tumor in de navel. Vaak een adenocarcinoom. De metastase is afkomstig van een maligne tumor in de buikholte, zoals een maagcarcinoom, coloncarcinoom, pancreascarcinoom, ovariumcarcinoom, baarmoederhalskanker, endometriumcarcinoom, en (minder vaak) prostaatkanker of longkanker. Een metastase naar de navel is zeldzaam (10% van alle cutane metastasen). De metastase bereikt de navel via directe doorgroei, of via lymfbanen, bloedvaten en mogelijk via restanten van de navelstreng zoals het mediane umbilicale ligament, het mediale umbilicale ligament, het ligamentum teres, en het falciforme ligament. De prognose is slecht omdat het een teken is van vergevorderde ziekte. Soortgelijke tumormetastasen kunnen ook ontstaan in de linker supraclaviculaire fossa (Virchow’s nodus) en de linker oksel (Irish node).

DD:
Endometriose, granuloma pyogenicum, hemangioom, cyste, huidtumor (basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom of melanoom). Van tumoren in de navel is circa een derde een primaire tumor, een derde is endometriose en een derde is een metastase. Soms wordt de primaire tumor niet gevonden.



De tumor is genoemd naar de Amerikaanse non en verpleegkundige Mary Joseph Dempsey (1856-1939). Zij trad toe tot de Third Order Regular of St. Francis of the Congregation of Our Lady of Lourdes, en nam de naam Sister Mary Joseph aan. In 1889 ging zij werken in het nieuwe St. Mary’s Hospital in Rochester dat was gebouwd door haar orde. In dit ziekenhuis werkte ook William W. Mayo en zijn twee zonen, Charles H. en William J. Mayo (bekend van de Mayo Clinic). Sister Mary Joseph werd daar opgeleid tot verpleegkundige en werd in 1890 de eerste chirurgische assistente van William J. Mayo. Zij bleef dit tot 1915. Zij was een slimme en zeer ervaren verpleegkundige en merkte als eerste op dat een tumor in de navel een teken kon zijn van een maligniteit in de buikholte. Deze bevinding werd in 1929 gepubliceerd door dr. W.J. Mayo in Proceedings of the Staff Meetings of the Mayo Clinic. Hij noemde het een pants button umbilicus. In 1949 publiceerde de Britse chirurg Sir Henry Hamilton Bailey het opnieuw en noemde het, tien jaar naar haar dood, een Sister Mary Joseph nodule.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.