Een spider naevus (spider, spinnekop, naevus araneus, teleangiectasia aranea) is een erythemateuze macula opgebouwd uit fijne teleangiëctasieën. Vaak is er een aanvoer vanuit 1 centraal punt. Een spider nevus is wegdrukbaar, verdwijnt onder diascopie. Drukt men het centrale aanvoerende adertje dicht dan verdwijnt de hele laesie.

Spider naevi kunnen bij iedereen voorkomen. Maar ze worden vooral gezien bij kinderen, op de wangen. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen, en ze kunnen ontstaan of in aantal toenemen tijdens de zwangerschap en bij OAC gebruik. Het kan familiair voorkomen. Op oudere leeftijd zitten ze vaak op de neusvleugels en rond de neus. Soms kunnen spider naevi ontstaan in het kader van chronische leverziekten (cirrhose, alcohol-abusus) en bij auto-immuunziekten (CREST, sclerodermie). Het begrip spider naevus wordt vooral gebruikt bij 1 of enkele laesies, bij zeer veel spider naevi spreekt men van gegeneraliseerde teleangiëctasieën. Deze kunnen voorkomen in het kader van een onderliggende aandoening of zonder oorzaak (essentiële teleangiëctasieën).



DD: Essentiële teleangiëctasieën (essential telangiectasia, primary telangiectases), secundaire teleangiëctasieën (in de zwangerschap, bij leverziekten, bij alcoholmisbruik, t.g.v. systemische corticosteroïden, etc.), besenreiser, teleangiectatic matting, angiokeratoma corporis diffusum (syndroom van Fabry), Rendu-Osler-Weber syndroom, angioma serpiginosum, ataxia telangiectasia, angiomen, naevus flammeus, teleangiectasia macularis eruptiva perstans, zie verder onder teleangiëctasieën.



Therapie:
De spider naevi bij kinderen en die ontstaan tijdens de zwangerschap kunnen ook weer spontaan wegtrekken. Storende spider naevi kunnen worden behandeld. Dit is het meest effectief als het lukt om het aanvoerende vaatje dicht te branden.
Electrocoagulatie. Centraal capillair dichtbranden met klein bolletje, dichtdrukken + korte puls. Individuele vaatjes kunnen met een puntige naald op diverse plaatsen worden dichtgeschroeid
Laser behandeling. Met een vaatlaser het centrale vat dichtbranden, eventueel door een objectglas laseren. Met een lager energieniveau kunnen ook de zijtakjes worden behandeld. Verschillende soorten lasers kunnen worden gebruikt, zoals de pulsed dye-laser, Nd:YAG, potassium-titanyl-phosphate (KTP)-laser, koperdamp-, koperbromide- en Argonlasers. Ook flashlamps kunnen worden gebruikt. Flitslampen zenden niet-coherent licht uit (‘intense pulsed light’; IPL), dat wordt gegenereerd door een ‘Xenon-arc-flashlamp’.
Scleroseren. Wat grotere spider naevi kunnen worden behandeld met 0.5% aethoxysclerol. Voorwaarde is wel dat de diameter van het centrale vaatje groot genoeg is om het te kunnen aanprikken. Meestal is dat niet het geval.





Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.