Torsades de pointes (het omdraaien van de toppen)
is een Franse term voor een ECG afwijking waarbij een ventriculaire tachycardie
ontstaat met abnormaal gevormde (polymorfe) QRS complexen die zowel naar boven
als beneden de iso-elektrische lijn uitschieten. Het is een gevaarlijke ritmestoornis
die indien niet herkend en verkeerd behandeld, fataal kan aflopen.
Binnen
de dermatologie kan deze ritmestoornis optreden als bijwerking van een aantal
geneesmiddelen die voor dermatologische indicaties worden voorgeschreven, zoals
antihistaminica (Triludan is daarom
van de markt gehaald),
Pentostam
en
Neoral (ciclosporine)
via
hypomagnesiëmie.
Torsades de pointes is goed te onderscheiden van gewone ventriculaire tachycardie
waarbij de QRS complexen monomorf zijn, maar er bestaan andere vormen van ventriculaire
tachycardie die er erg op lijken. Het onderscheid kan gemaakt worden door te
kijken naar eerdere ECG's, torsades de pointes wordt namelijk altijd voorafgegaan
door verlenging van het
QT interval. Voor het QT interval (gecorrigeerd voor hartritme, QTc-interval)
bestaan normaalwaarden, globaal is rond de 400 ms normaal. Een QTc > 450
ms (mannen) of > 460 ms (vrouwen) wordt beschouwd als een voorbode van mogelijke
problemen. Verlenging van het QT-interval kan ontstaan door erfelijke aanleg,
maar vooral door diverse
geneesmiddelen,
o.a. cardiale medicatie tegen ritmestoornissen, tricyclische antidepressiva,
fenothiazine, diuretica, antibiotica (erytromycine, clindamycine,
pentamidine, co-trimoxazol) en
door elektrolytstoornissen zoals
hypomagnesiëmie,
hypocalciëmie en hypokaliëmie.
Therapie:Stoppen
van de verdachte medicatie. Bij erfelijke vormen worden bètablokkers voorgeschreven.
Bij daadwerkelijk ontstaan van torsades de pointes is defibrillatie vaak nodig.
Bij
hypomagnesiëmie dit snel suppleren
IV (maar niet meer dan 1.5 ml per minuut van de 10% oplossing). Verder worden
door de cardioloog anti-arrythmica voorgeschreven zoals lidocaïne of Cordarone
(amiodaron).
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog,
Amsterdam UMC.