Het ulcus hypertensivum of ulcus van Martorell wordt veroorzaakt door hypertensie. Hypertensie is een bekende risicofactor voor hart en vaatziekten. Daarnaast kunnen bij hypertensie voorgeschreven antihypertensiva (bèta-blokkers) ischemie verergeren vanwege hun bijwerking perifere vasoconstrictie.[1] Het zeldzame ulcus hypertensivum van Martorell wordt gezien bij patiënten met langdurige, ernstige en meestal suboptimaal ingestelde hypertensie [2]. De ulceratie wordt veroorzaakt door ischemie ten gevolge van een verhoogde vaatweerstand. De ulcera zijn meestal gelokaliseerd op het onderbeen, boven het enkelgebied, zijn in het begin meestal zwart-necrotisch, en zeer pijnlijk. De anamnese past bij een arterieel ulcus (patiënt heeft het been het liefst omlaag hangen). De distale arteriële pulsaties zijn normaal. Met het gebruikelijke arteriële vaatlab zoals een enkel arm index en een arterieel Duplex onderzoek wordt de diagnose gemist. De diagnose wordt gesteld op het klinisch beeld, het histologisch beeld (uitgesproken hypertrofie van de media door toename van spierweefsel, een klein lumen van de musculaire arteriën waarin de intima gekronkeld ligt), en door het uitsluiten van andere oorzaken die in dit gebied necrotische ulcera kunnen veroorzaken (zie onder DD van ulcus cruris).



DD:
- occlusie van kleinere arterietakjes (huidinfarct) door andere oorzaken, b.v. arteriosclerose en/of diabetes
- vasculitis
- thrombo-emboliën (boezemfibrilleren, murale thrombi)
- hypercoagulabiliteit
- cryoglobulinemie
- hypercholesterolemie
- calciphylaxis
- pyoderma gangrenosum

Diagnostiek:
pulsaties voelen, temperatuur voet, capillary refill, enkel pols index, vaatlab (arterieel Duplexonderzoek)
routine bloedonderzoek inclusief cholesterol en triglyceriden
een ruim (5 mm) en diep biopt (om arterietakjes aan te treffen) aan de rand van het ulcus (rekening houdend met onderliggende anatomische structuren !)

Therapie:
De behandeling bestaat uit het omlaag brengen van de bloeddruk, het stoppen (vervangen) van de bèta-blokker, pijnbestrijding en adequate wondverzorging.
Bij stagnatie kan hyperbare zuurstof therapie de vorming van nieuwe bloedvaten bevorderen.
Een goede pijnbestrijding is noodzakelijk, dit maakt het mogelijk voor de patiënt om te gaan lopen, hetgeen goed is voor de circulatie.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.